Maaş haczi, bir borçlu kişinin ücretinden veya maaşından alacaklı bir kişinin talebi üzerine yargı kararı ile kesinti yapılmasıdır. Bu uygulama, borçlu kişinin ödeme yapmadığı durumlarda alacaklının haklarını korumak amacıyla uygulanır. Maaş haczi işlemi, alacaklının takip yoluna başvurması ve borçlu kişinin ücretinin haczedilmesiyle başlar. Bu süreç, borçlunun maaşından alacaklı kişinin talebi üzerine belirli bir yüzde kesinti yapılmasını içerir. Maaş haczi uygulandığında, borçlu kişinin maaşı üzerindeki kesintiler, borcun ödenene kadar devam eder.
Maaş Haczi Ne Zaman Gelir?
Bir icra dairesine takip talebinde bulunularak icra takibi başlatıldıktan sonra tebliğ edilen ödeme emrine 7 gün içinde itiraz etmezse veya borcunu ödemezse icra takibi kesinleşir.
İcra takibi kesinleştikten sonra alacaklı, icra dairesi aracılığıyla talepte bulunarak maaş haczi koydurabilir. İcra Dairesi, borçlunun çalışma durumunu ve çalışıyorsa eğer çalıştığı iş yerini tespit ederken SGK kayıtlarından yararlanır ve borçlunun çalıştığı iş yerine maaş haczi bildirgesi gönderir.
Dolayısıyla maaş haczi takip kesinleştikten sonra alacaklı talebine bağlı olarak herhangi bir zamanda gelebilir.
Birden Fazla Maaş Haczi Olabilir Mi?
Eğer borçlunun birden fazla borcu bulunuyorsa ve bu borçları için başlatılan icra takibi kesinleşmişse derdest birden fazla icra dosyası olacaktır. Bu halde borçluya icra takibi başlatan alacaklılar takipleri kesinleştirdikleri andan itibaren borçlunun maaşına haciz koyma hakkı elde edeceklerdir. Alacaklı borçlunun maaşını haciz koyduğu anda borçlunun maaşında başkaca bir haciz yoksa direkt haciz koyabiliyorken eğer başka bir alacaklı tarafından konulmuş bir haciz varsa sıraya girer. Haciz konulmasında borcun miktarından ziyade maaş haczinin ne zaman konulduğu önemlidir. Yani hangi alacaklının dairece uygun bulunan maaş haczi talebi, işverene ilk tebliğ edilmişse önce o alacaklının borcu için maaş haczi uygulanır.
Yalnız yukarıda da bahsedildiği üzere imtiyazlı olan nafaka alacağı için istisna vardır. Nafaka alacakları, ilk sıraya kaydedilir. Bu istisna birikmiş nafaka alacakları yönünden uygulanmamaktadır.
Nafaka Maaştan Kesilir Mi?
Diğer çoğu alacak gibi Nafaka alacakları için de maaş haczi konulmasının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Nafaka alacakları, İcra ve İflas Kanunu’na göre diğer alacaklara göre imtiyazlıdır. Yani borçlu olan ve takibi kesinleşen kişinin, maaşında daha önceden konulmuş bir haciz olsa dahi önce nafaka alacağının ödenmesi için işlem yapılır.
Mahkemece hüküm verildikten sonra iştirak, yoksulluk ve tedbir nafakaları ayda bir ödenir. Nafaka alacağının ödenmemesi halinde borçlulardan alacağın tahsili için icra takibi yapılması halinde borçlu olunan nafaka miktarı kadar borçlunun malvarlığı haczedilir.
Birikmiş bir nafaka alacağı varsa önce bir aylık nafaka alacağının tamamı borçlunun maaşından tahsil edilir. Daha sonra her ay maaşın ¼ oranında kesinti yapılarak, birikmiş nafaka alacağının tahsili tamamlanır.
Maaş Haczinde İşçinin Maaşının Tamamı Gider Mi?
Bir icra takibinin kesinleşmesi sonucunda, alacaklı borçlu kişinin mallarına, banka hesaplarına veya üçüncü kişilerdeki borçlarına ve taşınmazlarına haciz koydurabilir. Bu taleplerden biri de maaş haczi talebidir. İcra İflas Kanunu‘na göre, borçlu bir işçi ise maaşının en fazla dörtte birine, bir memur ise maaşının en az dörtte birine maaş haczi uygulanabilir.
İcra hukukunda, borçlunun da korunması amacıyla bazı taşınır ve taşınmazların haczedilemeyeceği kabul edilmiştir. Burada belirtilen taşınmaz huşularından biri de borçlunun maaş ve ücretinin bir bölümüdür. Bu ücret, maaşın dörtte biri ile sınırlıdır. Borçlu kişinin memur veya işçi olmasına bağlı olarak şekillenen bu sınırın ayrıntıları aşağıda verilmiştir. Bu ücretten alacağını tahsil etmek isteyen alacaklı taraf, icra daireleri vasıtasıyla maaş haczi talebiyle ilgili bir müzekkere yazılması için bir talep öne sürmelidir. Maaş haczi talebi şirkete ulaştıktan sonra, şirket yetkilisi kişinin maaşından dörtte bir oranında kesinti yaparak icra müdürlüğü hesabına yatırır. Bu kesinti, borcu tamamen ödenene kadar veya kişi işten çıkarılana kadar devam eder. Bu tarz teknik ve mühim konular için icra avukatı İzmir ve çevresi illerde arıyorsanız büromuzla iletişime geçebilirsiniz.
İş Yerinden Ayrılan İşçinin Maaş Haczi Ne Olur?
Borçlunun işten ayrılması halinde artık hacze konu bir maaş bulunmayacağından maaş haczi düşer. Borçlu eğer tekrardan işe başlarsa alacaklının talebi halinde SGK kayıtlarından da tespit edilmesi ile birlikte tekrardan işçinin maaş haczi kesintisi yapılabilecektir. Ancak borçlu çalışmıyorsa maaş haczi kesileceğinden işverene de herhangi bir sorumluluk da yüklenemeyecektir.
Maaş Haczi Fazla Ödeme Geri Alınır Mı?
İcra takibinde borçlu işçi adına yapılan maaş haczinde icra dairesine fazla ödeme yapılmışsa, bu tutarın geri ödenmesi gerekir. Ancak, borçlunun maaşına birden fazla haciz talebi gelmişse ve sıraya konulan birden fazla haciz varsa, yapılan fazla ödeme borçluya iade edilmez; bunun yerine sonraki sırada bekleyen diğer icra dosyalarındaki maaş hacizlerine aktarılır. Fazla ödeme iadesi ancak borçlunun maaşında başka haciz bulunmadığında gerçekleşir.
Maaş Haczi Kıdem Tazminatını Kapsar Mı?
Kıdem tazminatı, en az bir yıl süre ile aynı işyerinde çalışan işgörenlerin verdikleri emek karşılığında almaya hak kazandıkları bir tazminat türüdür. Brüt tutar olarak değerlendirildiğinde, işçinin en son aldığı aylık üzerinden hesaplanır ve çalışma süresine bağlı olarak değişkenlik gösterdiğinden sabit bir tutarı yansıtmaz. Buna karşılık, işçi ücretinden farklı olarak, işyerinde çalışma karşılığında kazanılmış hak olarak değerlendirilir. Yüksek mahkeme kararlarına ve kanunlara göre kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı gibi ödentilerin tamamı haczedilebilir. Buna karşın ücret ve ücret olarak sayılan ödentilerin dörtte birinden fazlası haczedilemez. Nitekim YARGITAY 12. HUKUK DAİRESİ ESAS NO. 2004/22540 KARAR NO. 2004/26972 KARAR TARİHİ. 27.12.2004 kararında da bu durumu açıklamıştır.
‘’ 1475 Sayılı Kanunun 28. maddesine göre, ( 4857 Sayılı Kanunun 35. maddesi ) işçinin almakla olduğu ücretlerin dörtte birinden fazlası haczedilemez. İkramiye, toplu sözleşme farkı ve nema da ücretten sayılacağından onların da aynı koşullarda haczini engelleyen bir yasa hükmü yoktur. 6772 Sayılı Kanunun 4. maddesinde ise ( fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyelerin ) haczedilemeyeceği belirlenmiştir. Bu durumda, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi ödentilerin ücretten sayılacağına dair bir hüküm bulunmadığından tamamı, nemanın ve toplu iş sözleşmesi farkı ile ikramiyenin ise en fazla haczi mümkündür.’’
Maaş Haczi Ne Zaman Biter?
Borçlunun maaşından yapılan kesintilerle borcun tamamen ödenmesi mümkündür. Ancak bu süreç, borcun miktarına ve borçlunun birden fazla alacaklısının olup olmamasına bağlı olarak uzayabilir. Eğer borçlunun birden fazla alacaklısı varsa, her alacaklı, kanunen belirlenmiş sıraya göre maaş haczinden kendi alacağını tahsil eder. Bu durumda, her bir alacaklının sırayla tahsilat yapması gerektiğinden, borcun tamamının ödenme süresi daha uzun bir zaman alabilir. Böylece borç, alacaklıların sırasına göre, maaş haczi kesintileri yoluyla kademeli olarak kapatılmış olur.
Maaş Haczi İşveren Tarafından Nasıl Uygulanır?
Alacaklının başlattığı icra takibinin kesinleşmesi ile birlikte alacaklı, borçlunun maaşında haciz uygulanmasını talep edebilir. Bu aşamada icra dairesi, borçlunun çalıştığı işyerine, yani işverenine haciz işleminin uygulanması için bir müzekkere gönderir. Bu müzekkere, işverene yönelik belirli talimatlar içerir: İşverenden, borçlunun maaşına haciz konulduğunu teyit etmesi, borçlunun aylık gelir tutarını belirtmesi ve maaşında daha önce işlenmiş başka hacizler olup olmadığını bildirmesi istenir.
İşveren, kendisine ulaşan bu haciz müzekkeresi doğrultusunda borçlunun maaşının dörtte birini her ay keserek icra dosyasına ödeme yapmakla yükümlüdür. İlgili kesinti tutarları düzenli olarak icra dosyasına aktarılır. Bu noktada işverenin sorumluluğu önem arz eder; işveren haciz müzekkeresindeki talimatlara uygun olarak kesintileri düzenli yapmadığı veya ödemeleri aksattığı takdirde yasal olarak sorumluluk doğabilir. Böylece, borçlunun maaşından yapılan kesintiler icra dosyasına düzenli olarak aktarılır ve borç bu kesintiler yoluyla ödenir.
İşveren Maaş Haczini Uygulamazsa Ne Olur?
Haciz müzekkeresini alan işveren, öncelikle borçlu olan işçinin maaş tutarını icra dairesine bildirmekle yükümlüdür. Bu bilgilendirmenin ardından işveren, işçinin maaşının dörtte birini düzenli olarak keserek icra dosyasına ödeme yapmalıdır. İşveren, bu kesintiyi yapmadığı veya yapılan kesintileri icra dairesine aktarmadığı takdirde, ödenmeyen tutarlar için doğrudan sorumlu tutulur. Böyle bir durumda, işverene karşı dava açmaya gerek kalmaksızın yasal sorumluluk doğar ve işveren, ödenmeyen kesinti miktarını kendi ödemek zorunda kalır.
İşverenin kesinti yapıp icra dosyasına ödeme yapmadığı durumlarda, işçinin de işverene karşı belirli hakları ortaya çıkar. İşçi, maaşından yapılan kesintilerin icra dairesine düzenli olarak aktarılmasını talep edebilir. İşveren bu talebi karşılamaz ve kesintileri icra dosyasına ödemezse, işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkı doğar. Ancak, işçi fesih yoluna gitmeden önce eksik yatırılan kesintileri icra dairesine kendisi öderse, bu durumda haklı nedenle fesih koşulları ortadan kalkabilir ve işçi, sözleşmeyi fesih hakkını kaybedebilir.
Ayrıca, eğer işçi işten ayrılırsa, işveren bu durumu gecikmeksizin icra dairesine bildirmek zorundadır. İşçinin işten ayrıldığı bilgisinin icra dairesine iletilmemesi halinde işveren hakkında yasal işlem başlatılabilir ve soruşturma açılması gündeme gelir. Bu nedenle, işverenin hem işçinin hem de icra dairesinin haklarını koruma sorumluluğu, kesintilerin düzenli ödenmesi ve gerekli bildirimlerin yapılması noktasında önem arz ede
Maaş Haczine İtiraz Nasıl Yapılır?
İşverene maaş haczi bildirimi geldikten sonra, işçi işinden ayrılmışsa bu hacze itiraz edilebilir. Eğer borçlu, hacizden önce borcunu ödemişse ya da maaş haczi uygulanmadan önce borçluya gönderilen ödeme emri kendisine tebliğ edilmemişse, işçi maaş haczi kesintisinin durdurulmasını talep edebilir.
Ayrıca, işçinin maaşının dörtte birinden fazlası üzerinde haciz işlemi uygulanamaz. Eğer işveren, bu sınırın üzerinde bir kesinti yapıyorsa, işçinin buna itiraz hakkı vardır ve kesintinin yasal orana indirilmesini isteyebilir. Bu itiraz, işçinin maaşından yalnızca kanunen izin verilen miktarın kesilmesini sağlamak amacıyla yapılır.
Emekli Maaşına Haciz Gelir mi?
Emekli olan kişilerin maaşlarına haciz işlemleri uygulanması istisnai bir durumdur ve genellikle SGK alacakları ve nafaka borçları gibi özel durumlara bağlıdır. Emekli olan borçluların gelir, aylık ve ödenekleri SGK alacakları ile nafaka borçları dışında haczedilemez. Ancak emekli olan borçluların SGK’ya olan borçlarından dolayı maaşlarının dörtte biri haczedilebilir. Nafaka ise özel bir durum olduğundan aylık nafaka miktarı dikkate alınarak nafaka miktarı kadar kesinti yapılır. Eğer nafaka miktarı maaşın dörtte birini aşıyorsa, yine de nafakanın tamamı için kesinti yapılır. Bununla birlikte, emekli olan borçlu kendi rızasıyla muvafakatname verirse maaşlarına haciz işlemi uygulanabilir. Ancak bu dışında, emekli olan borçlunun maaşından kesinti yapılamaz. Maaş haczi ve icra hukuku süreci ile ilgili sorunlar yaşarsanız, herhangi bir hak kaybına uğramamanız için büromuzda bulunan bir İzmir icra avukatı ile görüşmeniz tavsiye ederiz. İzmir avukat olarak, hukuki konularda size rehberlik etmek ve sorularınıza cevap vermek için buradayız.
