HATIR TAŞIMASI VE MÜTERAFİK KUSUR
Trafik kazalarından doğan tazminat davasında, tarafların hakkaniyet doğrultusunda kararlaştırmış olduğu tazminat miktarı tespitinde anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Tazminat hesaplamasında ödenecek tazminat bedelini etkileyen hususlardan olan hatır taşımasını ve müterafik kusuru inceleyeceğiz.
Müterafik (birlikte) kusur, zarar görenin, zararın meydana gelmesinde ya da maruz kaldığı zararın artmasında sorumluluğu bulunduğu durumlarda müterafik kusur ortaya çıkmaktadır. Diğer bir deyişle, zarar görenin zarara katılmasıdır. Türk Borçlar Kanunu’nun 52. Maddesinde incelenmiş olup tazminat hesaplamasında zarar gören aleyhine indirime gidilmektedir.
MADDE 52- Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hâkim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir. Zarara hafif kusuruyla sebep olan tazminat yükümlüsü, tazminatı ödediğinde yoksulluğa düşecek olur ve hakkaniyet de gerektirirse hâkim, tazminatı indirebilir.
Her somut dava ve olayda zarar görenin kusura katılımına neden olan davranış ve hareketi değerlendirilmelidir. Trafik kazalarında kişilerin kusur oranı, asli- tali veya asli tam kusurlu- kusursuz olarak belirtilmektedir. Asli-tali kusur oranının mevcut olduğu durumlarda tazminat talebinde bulunan tali kusurlu kişinin kusuru detaylı bir şekilde incelenmelidir. Kusura sebebiyet veren davranışı müterafik kusurun şartlarını oluşturabilir.
BK m.52’de müterafik kusur indiriminin hangi oranda yapılacağı belirtilmemiştir. Müterafik kusur indirimi, somut olaya uygun oranda bir indirim yapılması gerekmektedir. Fakat müterafik kusur indirimi oranının, kanun koyucu tarafından belirtilmemesi kimi zaman keyfi uygulamalara yol açtığı düşüncesiyle, Yargıtay bu oranı her olay bakımından %20 olarak sabitlemiştir. Bu oran sigorta tahkim, ilk derece mahkemeleri ile istinaf tarafından da kabul görmüştür.
Trafik kazasından doğan tazminat davalarında, davalı taraf olarak bulunan sigorta şirketi, kendisine karşı açılacak tazminat davasında KTK m. 86/I’ deki işleteni sorumluluğu dışında tutulan halleri veya sorumluluğunu azaltan sebepleri öne sürebilir. Zarar görenin kusuru varsa, bu durum sigorta şirketinin ödeyeceği tazminatta indirim nedenidir.
Hatır Taşıması, taşıyanın, kendisi ile kan veya kayın hısımlığı bulunmayan, herhangi bir kişiyi, menfaat gözetmeksizin, taşımasını üstlenmesidir. KTK’nın 87. Maddesinde incelenmiş olup genel hükümler altında incelenmiştir.
KTK m.87- Yaralanan veya ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta ise veya motorlu araç, yaralanan veya ölen kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunuyorsa, işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu ve motorlu aracın maliki ile işleteni arasındaki ilişkide araca gelen zararlardan dolayı sorumluluk, genel hükümlere tabidir.
Yargıtay, bu tür taşımanın da ZMSS teminatları kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini belirtilmiştir. Taşımadan dolayı zarar gören kimse maddi tazminat istemi ile sigorta şirketine başvurabilecektir.
KTK ilgili maddesinden ve Yargıtay kararlarından yola çıkarak hatır taşımasının oluşabilmesi için belli şartlar gereklidir. İlk olarak hatra taşınan kişinin kaza sırasında taşınıyor olması gerekmektedir. Araçtan indikten sonra kaza yapılması durumunda bu tür bir taşıma oluşmayacaktır.
İkinci olarak herhangi bir çıkar gözetmeksizin taşınmanın gerçekleşmesi gerekmektedir. Ücretsiz ve karşılıksız olmalıdır. Üçüncü olarak hatır için taşınan kişi ile kan veya kayın hısımlığı bulunmaması gerekmektedir. Çünkü aile bireylerin taşınması sırasında menfaat ilişkisinin var olup olmadığı gözetilmemektedir.
Son olarak hatır için taşınanda trafik kazasından dolayı bir zarar meydana gelmiş olmalıdır. Doktrinde farklı görüşler bulunmakla birlikte bu tür taşımada indirime gidilmesinin sebebi olarak, zarardan dolayı taşınan tazminat istemi bulunduğunda, hatır için taşındığında, riski göze almış sayılabileceği söylenebilir. Dolayısıyla zararın oluşmasında etkisi olduğundan tazminat bedelinde aleyhine indirime gidilir.
Hatır taşıması konusunda kanunen bir indirim oranı belirlenmemiş olup Yargıtay kararları doğrultusunda indirim oranı belirlemek mümkündür. İndirimi oranı konusunda Yargıtay’ın birbirinden farklı kararları bulunmakla birlikte, genellikle %20 oranında hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği yönünde kararları mevcuttur.
Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Av.Bahadır Gökhan Kaya
Av.Dicle Göktaş
Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
https://twitter.com/kapital_hukuk
https://www.instagram.com/kapitalhukuk/
https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
