Meşru müdafaa, Türk Ceza Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiştir ve kişinin kendisini veya başkasını savunmak için gerçekleşen haksız bir saldırıyı orantılı şekilde defetme zorunluluğuyla işlenen fiillerden dolayı ceza verilmemesini öngörür. Bu yazımızda meşru müdafaa beraat sebebi midir konusu ele alınacaktır.
Meşru müdafaa şartları nelerdir?
- Bir saldırı bulunmalı: Saldırı insana yönelik olmalıdır; evcil hayvana veya mala yönelik saldırılar meşru müdafaa kapsamında değildir. Saldırının gerçekleşmiş olması gerekmez; gerçekleşmesi muhakkak olması yeterlidir.
- Saldırı haksız olmalı: Meşru müdafaa için saldırının hukuka aykırı olması gerekir. Hukuka uygun müdahalelere karşı yapılan savunmalar meşru müdafaa kapsamında değildir.
- Saldırı ile savunma eş zamanlı olmalı: Savunma, saldırı gerçekleştiği anda yapılmalıdır. Saldırı sonrası yapılan müdahaleler meşru müdafaa olarak kabul edilmez.
- Savunma zorunlu olmalı: Kişinin kendisini savunması zorunlu olmalıdır. Kaçarak kurtulma imkanı varken saldırıyı defetmeyen kişilere meşru müdafaa hükümleri uygulanmaz.
- Savunma saldırana karşı yapılmalı: Savunma, saldırıya yönelik olmalıdır. Üçüncü kişilere karşı yapılan eylemler meşru müdafaa kapsamında değerlendirilmez.
- Savunma ile saldırı arasında orantı olmalı: Savunma, saldırıyla orantılı olmalıdır. Savunma, saldırının meşru müdafaa için gerektirdiği ölçüde olmalıdır.
Meşru Müdafaa Suç Mudur?
Meşru müdafaa, bir hukuka uygunluk nedenidir ve suç teşkil etmez. Hukuka uygunluk nedenleri, suçun unsurları arasında yer alan hukuka aykırılığı ortadan kaldırarak fiili hukuka uygun hale getirir. Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) meşru müdafaa, hukuka uygunluk nedenlerinden biridir ve şu şekillerde tanımlanır:
- Kanun hükmünü yerine getirme,
- Hakkın kullanılması,
- İlgilinin rızası,
- Meşru müdafaa.
Meşru müdafaa kapsamında yapılan eylemler, meşru müdafaa varlığı kanaatine varılırsa suç teşkil etmeyecektir. Yani meşru müdafaa eylemleri suç değildir. Bu nedenle, meşru müdafaa halindeki eylemler için ceza verilmez ve bu eylemler suç olarak kabul edilmez.
Meşru Müdafaa Sicile işler Mi?
Yargılama sonucunda mahkeme, kişinin eylemlerinin meşru müdafaa kapsamında olduğuna karar verirse, beraat kararı verir. Ancak beraat kararları adli sicil kaydına işlenmez. Dolayısıyla, meşru müdafaa durumunda adli sicile herhangi bir kayıt yapılmaz.
Meşru Müdafaada Sınırın Aşılması
Ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran nedenlerin varlığı durumunda, fiil her zaman, olması gerektiği gibi sonuçlanmaz. Örneğin, cinsel saldırı anında kişi, kurtulma amacıyla saldırgana ateş ederken, saldırganın ölmesine sebep olabilir. Saldırıyı defetmeye yönelik fiile ceza verilmeyen kanun, defetmenin gerektirmediği aşırıya kaçma durumunda ortaya çıkacak sonucu TCK’nın 27. maddesinde, sınırın aşılması olarak düzenlemiştir.
TCK’nın 27. maddesine göre, sınırın aşılması, ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran nedenlere konu olaylarda gösterilen davranışın, kast olmaksızın, olması gerekenden daha şiddetli gerçekleştirilmesi halidir. Yani defetmeyi sağlayacak fiilden fazlasının gösterilmesidir. Madde öncelikle genel durumu, ikinci fıkrada ise meşru savunmaya ilişkin özel durumu düzenlemiştir.
TCK’nın 27/1. maddesine göre, haksız saldırıyı defetme amacıyla kast olmaksızın işlenen bir fiilin mevcudiyetinde, ceza yasalarında bu fiilin taksirle işlenebileceğinin kabul edilip edilmediğine bakılacaktır. Eğer fiil, taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, sınırın aşılmasına sebep olan bu fiil cezalandırılır. Ancak ceza miktarı belirlenirken, taksirle işlenmesi halinde verilecek ceza baz alınacak ve bu miktarın altıda birinden üçte birine kadar indirim uygulanacaktır. Eğer fiilin taksirle işlenmesi halinde bir ceza verilmiyorsa veya taksirle ilgili bir düzenleme yoksa, sınırın aşılması halinde ceza verilmez.
TCK’nın 27/2. maddesi ise meşru savunmadaki sınırın aşılmasını özel olarak düzenlemiştir. Buna göre, meşru savunmada bulunan kişi, heyecan, korku veya telaştan kaynaklanan nitelikte bir fiilde bulunmuşsa, faile ceza verilmez.
Sınırın aşılmasının cezada indirim ya da cezasızlığa sebep olma nedeni, failin içinde bulunduğu durumdur. Her olay için ayrı ayrı değerlendirme yapılmalıdır. Eğer ölçülü olmayan araçlar kullanılmış veya saldırı etkisiz hale getirildiği halde tepki göstermekte ısrar edilmişse, sınırın aşılması gündeme gelebilir.
Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
