İHTİYATİ HACİZ
İhtiyati haciz, para alacaklarına ilişkin mevcut veya gelecek bir takip sonucunun güvence altına alınmasını amaçlayan, mahkeme kararıyla borçlunun malvarlığına el konulmasını sağlayan geçici bir hukuki korumadır. İcra İflas Kanunu madde 257 ve 268 arasında düzenlenmiştir. İzmir avukat, ihtiyati haciz süreçlerinde müvekkillerine etkin bir şekilde yardımcı olabilirler.
Şartları nelerdir?
“Madde 257 – Rehinle temin edilmemiş ve vadesi gelmiş bir para borcunun alacaklısı, borçlunun yedinde veya üçüncü şahısta olan taşınır ve taşınmaz mallarını ve alacaklariyle diğer haklarını ihtiyaten haczettirebilir.
Vadesi gelmemiş borçtan dolayı yalnız aşağıdaki hallerde ihtiyati haciz istenebilir:
1 – Borçlunun muayyen yerleşim yeri yoksa;
2 – Borçlu taahhütlerinden kurtulmak maksadiyle mallarını gizlemeğe, kaçırmağa veya kendisi kaçmağa hazırlanır yahut kaçar ya da bu maksatla alacaklının haklarını ihlâl eden hileli işlemlerde bulunursa;
Bu suretle ihtiyati haciz konulursa borç yalnız borçlu hakkında muacceliyet kesbeder.
(Ek fıkra: 29/6/1956-6763/42 md.; Mülga dördüncü fıkra: 14/1/2011-6103/41 md.)(Ek fıkra: 29/6/1956-6763/42 md.; Mülga beşinci fıkra: 14/1/2011-6103/41 md.)”
Buna göre şartlar şunlardır:
1. Bir para alacağı bulunmalıdır.
Para alacağının kaynağı, sebebi veya alacağın bağlı olduğu belgenin önemi bulunmaksızın, mevcut bir para alacağı için yazılı olan veya olmayan bir sözleşmeye, haksız fiile, sebepsiz zenginleşmeye dayanarak ihtiyati haciz talep edilebilir. Şartlar mevcutsa bu durum yabancı para alacaklarını da kapsamaktadır. Ortada henüz bir alacak söz konusu değilse ihtiyati haciz kararı verilemez.
2. Alacak rehinle teminat altına alınmamış olmalıdır.
Önemle belirtilmelidir ki alacak rehin dışında bir teminatla teminat altına alınmış olabilir. Bu durumda koruma yoluna başvurmak mümkündür.
3. İhtiyati haciz kararı verilebilecek sebepler
Kanunda düzenlendiği üzere sebepler şunlardır:
- Muaccel olan borcun borçlu tarafından ödenmemesi
- Muaccel olmayan borçlar için;
- Borçlunun belirli bir yerleşim yerinin olmaması
- Borçlunun taahhütlerinden kurtulmak maksadıyla mallarını gizlemesi, kaçırması veya kendisinin kaçmaya hazırlanması yahut kaçması ya da bu maksatla alacaklının haklarını ihlal eden hileli işlemlerde bulunması
- Kanunda sınırlı olarak belirtilen özel sebepler
Yargılama
İhtiyati haciz bir dava değildir. Görevli ve yetkili mahkeme genel hükümlere tabi olarak belirlenir. Dava açıldıktan sonra yalnızca davaya bakan mahkemeden talep edilebilir.
Basit yargılama usulü uygulanır. Haciz talep eden alacaklı alacağını ve ihtiyati haciz sebeplerini ispat etmelidir. Burada yaklaşık ispat ölçüsü aranacaktır.
İhtiyati Haciz Kararı
“Madde 258 – İhtiyati hacze 50 nci maddeye göre yetkili mahkeme tarafından karar verilir. Alacaklı alacağı ve icabında haciz sebepleri hakkında mahkemeye kanaat getirecek deliller göstermeğe mecburdur.
Mahkeme iki tarafı dinleyip dinlememekte serbesttir.
(Ek fıkra:17/7/2003-4949/60 md.) (Değişik üçüncü fıkra:22/7/2020-7251/50 md.) İhtiyati haciz talebinin reddi kararı gerekçeli olarak verilir ve bu karara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Yüzüne karşı aleyhinde ihtiyati haciz kararı verilen taraf da istinaf yoluna başvurabilir. Bölge adliye mahkemesi bu başvuruları öncelikle inceler ve verdiği karar kesindir.”
1. Ret kararı: Şartları mevcut değilse talep reddedilir. Bu karara karşı istinaf yoluna başvurmak mümkündür. Bölge adliye mahkemesinin vereceği karar kesindir. Fakat teknik anlamda kesin hüküm doğuran bir karar olmadığından, bu karara rağmen ihtiyati haczin şartlarında veya delillerinde değişiklik olması halinde ihtiyati haciz yeniden istenebilir.
2. Kabul kararı: İhtiyati haczin şartları mevcutsa talep kabul edilecektir. Kabul kararına karşı itiraz etmek bazı şartlarda mümkündür. İİK madde 265’e göre:
“Madde 265 – (Değişik: 18/2/1965-538/105 md.)
(Değişik birinci fıkra: 17/7/2003-4949/63 md.) Borçlu kendisi dinlenmeden verilen ihtiyatî haczin dayandığı sebeplere, mahkemenin yetkisine ve teminata karşı; huzuriyle yapılan hacizlerde haczin tatbiki, aksi hâlde haciz tutanağının kendisine tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde mahkemeye müracaatla itiraz edebilir.
(Ek ikinci fıkra: 17/7/2003-4949/63 md.) Menfaati ihlâl edilen üçüncü kişiler de ihtiyatî haczi öğrendiği tarihten itibaren yedi gün içinde ihtiyatî haczin dayandığı sebeplere veya teminata itiraz edebilir.
Mahkeme, gösterilen sebeplere hasren tetkikat yaparak itirazı kabul veya reddeder.
İtiraz eden, dilekçesine istinat ettiği bütün belgeleri bağlamaya mecburdur. Mahkeme, itiraz üzerine iki tarafı davet edip gelenleri dinledikten sonra, itirazı varit görürse kararını değiştirebilir veya kaldırabilir. Şu kadar ki, iki taraf da gelmezse evrak üzerinde inceleme yapılarak karar verilir.
(Ek fıkra: 17/7/2003-4949/63 md.; Değişik:2/3/2005-5311/17 md.) İtiraz üzerine verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Bölge adliye mahkemesi bu başvuruyu öncelikle inceler ve verdiği karar kesindir. İstinaf yoluna başvuru, ihtiyatî haciz kararının icrasını durdurmaz.”
Kararın İcrası
“Madde 261 – (Değişik: 18/2/1965-538/101 md.)
Alacaklı, ihtiyati haciz kararının verildiği tarihten itibaren on gün içinde kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki icra dairesinden kararın infazını istemeye mecburdur. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar.
İhtiyati haciz kararları, 79 dan 99 uncuya kadar olan maddelerdeki haczin ne suretle yapılacağına dair hükümlere göre icra edilir.
(Ek son fıkra: 17/7/2003-4949/61 md.) İhtiyati haczin infazı ile ilgili şikayetler infazı yapan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine yapılır.”
Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Av.Bahadır Gökhan Kaya
Stj.Av.Çağla Ersungur
Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
https://twitter.com/kapital_hukuk
https://www.instagram.com/kapitalhukuk/
https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
