İşçinin Haklı Sebeple İşten Ayrılması
İş sözleşmelerini işveren ve işçi sonlandırabilir. Uygulamada her iş sözleşmesi için farklı durumlar ortaya çıksa da sık karşılaşılanlardan biri de işçinin haklı nedenle işten ayrılması durumudur. İş sözleşmesi belirli süreli ya da belirsiz süreli olarak yapılabilir. Belirli süreli iş sözleşmelerinde derhal fesih sebepleri yoksa işçi iş akdini sona erdiremez, aynı durum işveren açısından da geçerlidir. İşçinin haklı sebeple fesih yetkisi olmadan iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda işverene karşı yükümlülüklerini ve borçlarını yerine getirmek zorundadır. Yalnız işçi ve işveren haklı nedenle fesih olmasa da anlaşarak iş sözleşmesini sona erdirebilir. Belirsiz süreli sözleşmelerde iş akdi sona erdirilmişse bu sözleşme için geçerli hükümler uygulanır. Ancak derhal fesih sebebi ortada varsa derhal fesih sebebi ile ilgili hükümler iş sözleşmesinin açısından önem kazanır.İşçinin haklı nedenle feshi nasıl yapılır ve haklı nedenle fesih kıdem tazminatı alınır mı gibi konularda bilgi sahibi olmadan da işten çıkabilirsiniz. Ancak hangi konuların işçinin haklı nedenle ayrılması sayıldığını bilmek gerekir. Çünkü alacağınız tazminat ve ödeyeceğiniz bedeller açısından işten çıkmanın haklı olup olmadığını bilmek gerekir. İş avukatı ya da işçi avukatı ile görüşerek iş akdinin feshi hakkında detaylı bilgi de öğrenebilirsiniz. Haklı fesih sebepleri ve sonuçları İş Kanunu’nda düzenlenmiş olup kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işçi alacakları hüküm altına alınmıştır.Haklı Fesih Sebepleri
Haklı fesih sebeplerinin varlığı halinde işçi, derhal iş sözleşmesinin sonlandırabilir. Belirli süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshinde, işçi fesih hakkını sözleşme bitiminden önce bildirimde bulunarak kullanabilir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde ise ihbar süresine uyarak işverene işten çıkacağını bildirebilir. Ancak işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı söz konusu ise ihbar sürelerine uymaya gerek yoktur. İşçi tek taraflı olarak iş sözleşmesini sonlandırma hakkına sahip olur ve işverene karşı ödemek zorunda olduğu miktar ya da yapmak zorunda olduğu herhangi bir yükümlülük yoktur.İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı İş Kanunu madde 24’te özel olarak düzenlenmiştir. Bu maddede yazılı hallerde işçi, iş sözleşmesini süresinden önce ya da bildirim süresine uymadan haklı sebeple fesih edebilir. Bu maddede işçinin fesih hakkı 3 farklı başlık altında düzenlenmiştir.- Sağlık sebepleri
- Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
- Zorlayıcı sebepler
- İşçinin çalıştığı için sağlığı ve yaşamı açısından tehlikeli olması ya da tehlikeli olmaya başlaması
- İşçinin sürekli olarak çalışmak zorunda olduğu işveren ya da işçinin bulaşıcı hastalığı olursa veya işçi, işi ile bağdaşmayan hastalığa tutulursa
- İşveren, iş konusu hakkında iş sözleşmesi yaparken işçiyi yanıltmış ya da kandırmışsa, çalışma sonrasında kandırdığı ve yanılttığı kısımlar göz önüne çıkmışsa
- İşveren, işçiye cinsel tacizde bulunur ya da şeref ve kişisel saygınlığına leke sürecek şekilde kelimeler sarf ederse
- İşveren, işçiyi ya da aile üyelerini tehdit eder, ağır ithamlarda bulunur, korkutur ya da bu kimselere karşı hapis cezası gerektiren bir suç işlerse ( Kanun maddesinde açıkça belirtilmese de işçiye mobbing uygulanması da bu kapsamda değerlendirilebilir)
- İşçinin, iş yerinde bulunan kişiler tarafından cinsel tacize uğraması ve bunu işverene söylemesine rağmen işverenin gerekli tedbirleri almaması
- İşçinin hakları ve ücreti iş sözleşmesinde kararlaştırıldığı şekilde ödenmez ya da mesai ücretleri ödenmezse
- İş sözleşmesinde ücret parça başı kararlaştırılmış ve işçiye yapacağı sayıdan daha az iş verildiği zamanlarda aradaki ücret farkı da karşılanarak işçiye verilmezse, iş sözleşmesinde belirtilen şartlara uyulmazsa
- Bir haftadan fazla olarak işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa
Haklı Fesih Sonuçları
İş sözleşmesinin haklı nedenle feshinde haklar bakımından ortaya çıkan sonuçlar önemlidir.- İşçi ve işverenin iş sözleşmesinden doğan yükümlülükleri ortadan kalkacağı için derhal feshin gerçekleştiği durumlar sonrasında işveren işçiyi işe dönmek için zorlayıp tehdit edemez.
- Haklı sebeple fesih durumunda iş sözleşmesi sona erdiği için işçinin fesih süresine kadar kazandığı her türlü hakkı ve menfaati işveren vermek zorundadır.
- Haklı sebeple fesih yoksa işçi buna dayanarak işverenden haklı feshe bağlı haklarını isteyemez. Haklı sebeple fesih durumunda işveren birçok yasal ve maddi hakkını tam olarak alabilir.
- Haklı sebeple derhal fesih söz konusu ise kural olarak işçi işe iade davası açamaz. Çünkü o iş yerinde durmak istemediği için derhal fesih hakkını kullanmıştır.
