TRAFİK KAZASINDAN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUK
Günümüzde trafik kazaları, taşıt ve araç kullanan insan sayısına paralel olarak arttığından trafik kazalarının konu olabileceği yargı yollarını inceleme gereği hissedilmiştir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesine göre trafik kazasının tanımı “Trafik kazası : Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.” şeklindedir.
Tanımdan da anlaşılacağı üzere, olayın trafik kazası olarak adlandırılabilmesi için bir karayolu üzerinde meydan gelmiş olmalı, en az bir aracın kazaya karışması ve sonucunda bir zararın ortaya çıkması gerekmektedir. Trafik kazası sonrası ceza davası yargılaması, trafik kurallarını ihlal eden sürücülerin suçlarının mahkeme tarafından değerlendirildiği ve gerektiğinde cezalandırıldığı hukuki bir süreci ifade eder. Ayrıca her hukuki durumda gözetildiği gibi zarar ile olay arasında bir nedensellik bağı kurulabilmelidir. Sayılan bu koşullar oluştuğu takdirde kaza ceza hukukuna ve/veya borçlar hukukundan doğan tazminat davalarına konu olabilecektir.
Trafik ve trafik kazaları kamu düzeninin ve güvenliğinin bir parçası olduğundan idare tarafından denetlenmektedir. Karayolları Trafik Kanunu’nun maddelerinde belirtilen hususlara aykırı hareket edildiği -kırmızı ışıkta geçmek, alkollü bir şekilde araç kullanmak, emniyet kemeri takmamak vs- takdirde, kişinin hareketinin suç oluşturup oluşturmadığı gözetilmeksizin idari para cezası ve yaptırımlar söz konusu olmaktadır.
Kazaya sebebiyet veren davranışın ya da durumun varlığı önemli olup aydınlatılması gerekmektedir. Kusur ilkesi doğrultusunda trafik kazaları sonucunda kazaya sebebiyet veren kişi/kişilerin kaza anındaki kusurlarına göre isnat edilen suçlar, Türk Ceza Kanunu’nda taksirli suçlar bölümü başlığında incelenmektedir. Taksirli suç genel hükümleri 5237 sayılı TCK 22.maddesinde incelenmekte olup, 85.maddede Taksirle öldürme, 89.maddede Taksirle yaralama suçlarına yer verilmiştir.
“Taksirle öldürme
Madde 85- (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. “
maddesinde taksirle öldürme suçu incelenmiş olup trafik kazasında kişinin kusurundan dolayı trafik kazasında ölüm meydana gelmiş ise bu hükme göre cezai sorumluluğu ele alınacaktır.
“Taksirle yaralama
Madde 89- (1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;
a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
b) Vücudunda kemik kırılmasına,
c) Konuşmasında sürekli zorluğa,
d) Yüzünde sabit ize,
e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,
f) Gebe bir kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına,
Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.
(3) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;
a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,
c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,
d) Yüzünün sürekli değişikliğine,
e) Gebe bir kadının çocuğunun düşmesine,
Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.
(4) Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına
hükmolunur.
(5) (Değişik: 6/12/2006 – 5560/5 md.) Taksirle yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. Ancak, birinci fıkra kapsamına giren yaralama hariç, suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde şikâyet aranmaz” maddesinde taksirle yaralama suçu incelenmiş olup trafik kazası sonucu yaralanma meydana geldiğinde kusurlu kişinin/kişilerin cezai sorumluluğu bu madde kapsamında ele alınacaktır. Madde gereği Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma başlatılması tarafların şikayetine bağlıdır. Kolluğa ifade vererek şikayette bulunabilir veya Cumhuriyet Başsavcılığına vereceği dilekçe ile suç duyurusunda bulunabilir.
Trafik kazasındaki yaralanmaya ya da ölüme bağlı suçun niteliği değişmektedir. Buna göre taksirle adam yaralamaya veya taksirle adam öldürmeye sebebiyet verme suçuna istinaden Cumhuriyet başsavcılığınca soruşturma başlatılır. Olayın niteliğine ve tarafların şikayetine göre soruşturma dosyasında incelenir ve kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilebilir, uzlaşma sağlanabilir, kovuşturma aşamasına geçilebilir ve akabinde asliye/ağır ceza mahkemesinde ceza davası görülebilir.
Trafik kazasından dolayı ölüm veya yaralanmalar meydana gelmiş ise ceza dosyası Asliye ceza mahkemelerinde görülecektir. Fakat birden fazla ölüm ve yaralanmalı bir trafik kazası ise ceza dosyası, Ağır Ceza Mahkemesinde görülecektir. Yetki bakımından incelendiğinde, suçun meydana geldiği yerde, yetkili ceza mahkemesinde yargılama görülecektir Dava sonucu verilecek ceza taksir ile işlenen suçlar kapsamında değerlendirileceğinden alt ve üst ceza sınırları taksirli suçların sınırlarına göre belirlenecektir.
TRAFİK KAZASI SONRASI CEZA DAVASINDA KUSUR TAYİNİ
Hem ceza hem de tazminat hukuku açısından trafik kazasında kişilerin kusur oranlarının tayini önemli bir rol oynamaktadır. Trafik kazası sebebiyle açılan ceza dosyasında CMK m.63 gereği bilirkişi raporu düzenlenmesinde kaza tespit tutanağı esas alınmaktadır. Bu nedenle kusur tayininde göz önünde bulundurulan önemli delillerin, kaza tespit tutanaklarının, ifade tutanaklarının, bilirkişi raporlarının, kaza anına ait kayıtların hukuka uygun ve duruma özgü bir şekilde oluşturulması ve muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Av.Bahadır Gökhan Kaya
Av.Dicle Göktaş
Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
https://twitter.com/kapital_hukuk
https://www.instagram.com/kapitalhukuk/
https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
