ŞARJ İSTASYONLARI KURMAK İSTEYENLERİ NASIL BİR HUKUKİ SÜREÇ BEKLEMEKTEDİR?
Şarj İstasyonlarının Arkasındaki Motivasyon
Küresel ısınma, iklim değişimi ve enerji hammadde eksikliği ve dahi pahalılığından dolayı son zamanlarda elektrikli araç kullanım sayısında geometrik bir artış görülmektedir. Gerçekten de özellikle Türkiye gibi karbon bazlı enerji yakıtların pahalı olduğu sair ülkelerde bu talebe binaen gerek elektrikli taşıt düzenlemelerinde (vergi, standartlar vb.) gerekse de bu taşıtların şarj edilebilmesi için gereken istasyonların kurulumuyla alakalı pek çok düzenleme yürürlüğe girmiş ve kanuni açıdan bir standartlaşma aşamasına geçilmiştir.Tabii bu istasyonların ve taşıtların düzenlemelere tabii olmaları sadece talep mevcudiyetinden dolayı değil, özellikle kıta Avrupası’nda çoğu ülkenin AB üyesi olması ve AB’nin 2050’ye kadar sıfır karbon emisyonu hedefi koyması hasebiyle Türkiye’de bu alana dair yürürlüğe giren düzenlemeler her geçen gün artmaktadır.Özellikle elektrikli araç kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla elektrikli araç şarj ağı hizmeti mevzuatının altyapısının oluşturulması için 21.12.2021 tarihli 7346 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununda değişiklikler yapılmıştır. Yapılan düzenleme değişiklikleriyle beraber ileride de Türkiye’de kullanımının artması öngörülen şarj istasyonları bakımından serbest bir piyasanın oluşturulması ve bu piyasanın da belli standartlar çerçevesinde hareket etmesi amaçlanmıştır.
ELEKTRİKLİ ŞARJ İSTASYONU NASIL KURULUR VE HUKUKİ AŞAMALARI NELERDİR?
Türkiye’de elektrikli araç alımı konusunda gerek yasal düzenlemeler gerek devlet teşvikleri, aynı şekilde elektrik şarj istasyonu kurulumu mevzuunda da aynı pozitif eğilimde gelişmiştir.
Şarj hizmeti vermek isteyen firmalar için şarj ağı işletmeci lisansı almak zaruridir. Bu lisansa başvurmak isteyen firmalar internet üzerinden EPDK’ya başvuruda bulunabilirler(https://basvuru.epdk.gov.tr/epvys-web/faces/pages/onlineEImzaLogin.xhtml).2022 yılı için öngörülen şarj hizmeti lisansı 300,000₺ olarak belirlenmiştir ve bu lisans en fazla 49 yıl için alınabilmektedir. Bu lisans bedeline ek olarak senelik bir lisans bedeli de her yıl boyunca ödenecektir. Fakat bu bedel önümüzdeki beş yıl içerisinde, şarj istasyonu lisansı almış kimselerden istenmeyecektir.Şarj lisansı başvurusu tamamen online gerçekleşmektedir. Şunu da belirtmekte fayda var ki lisans başvurusu yapacak olan firmaların sermayelerinin en az 4,500,000 ₺ olması gerekmektedir.
Şarj İstasyonu için İşyeri AçmaRuhsatı
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmelik’te Haziran 2020’de yapılan değişikliklere binaen artık elektrikli araç şarj istasyonlarının nasıl açılacağına dair bir mevzuat mevcuttur. Bu yönetmelik, bu konuya ilişkin usul ve esasları ortaya koymaktadır.Tek bir bölgede istasyon kurma çalışması yapılıyorsa, o yerin büyükşehir belediyesi, ilçe belediyesi, OSB veya teknopark yönetici şirketi gibi yetkili idarenin vermekte olduğu iş yeri açma ruhsatı tek ruhsat olarak düzenlenirken farklı bölgelerde açılması durumunda da o bölgelerdeki yetkili idareden ruhsat talep edilmektedir.Büyükşehirlerde müstakil bir şarj istasyonu açılacağı takdirde ruhsatlandırma yetkisi ilçe belediyelerindedir. Fakat bu ruhsat verilirken akaryakıt istasyonları için aranan şartlar bu müstakil şarj istasyonları için aranmamaktadır.Şunu da belirtmekte fayda var ki Türkiye’de kurulacak bir elektrikli şarj istasyonu otopark, alışveriş merkezi, dinlenme tesisi ve yetkili idarenin uygun göreceği herhangi bir yerde ruhsatlandırılarak kurulabilmektedir.
Dijital Altyapı
Şarj hizmeti vermek için lisans almak yetmemektedir. Takip eden ilk ay içerisinde lisansı alan firma, tüm şarj istasyonlarını kontrol edebileceği, coğrafi konumlarını görüntüleyebileceği, ödeme sistemi ve şarj hizmeti fiyatı gibi belli başlı başlıkları EPDK’ya aktarabileceği dijital bir altyapı kurmak zorundadır.Bunlara ek olarak, şarj istasyonlarını kullanan müşterilerin şikayetlerini paylaşabileceği bir platform oluşturmak zorunda olan lisanslı firma, her türlü araca şarj hizmeti sağlayıp her araç sahibine ödeme imkanı tanıyabileceği bir uygulama noktası sunması gerekmektedir.
Şarj İstasyonlarının Kurulumu
Şarj istasyonu kurulumundan önce yapılması gereken belli başlı işlemler vardır. Bunlardan ilki EPDK’nın şarj yönetmeliğinde yer verdiği formu elektrik şebekesine iletmek ve kurulum için talepte bulunulması gerekmektedir. Şebeke işletmecisi, kurulumu istenen yerin uygunluğuna dair bir olumlu yahut olumsuz görüş bildirir. Olumlu görüş bildirdiği takdirde şarj ünitesinin kurulumu gerçekleşir. Şayet olumsuz bir görüş gelirse şarj ünitesini kurmak isteyen tüzel kişi bu görüşe karşı itirazda bulunabilecektir.Şarj lisansı sınırsız sürede koşulsuz şartsız lisansı alan tüzel kişinin elinde kalmamaktadır. Asgari standartlar gereği gibi yerine getirilmezse, şarj istasyonlarının kontrolü zamanında sağlanmazsa, ödeme sistemlerinde ve hizmet şartlarında olumsuz bir durum oluşursa EPDK o lisansı pek âlâ iptal edebilmektedir.
Lisans Başvurusunun Şartları Nelerdir?
Lisansa başvurmak isteyen tüzel kişilerin, TTK’daki ilgili hükümlere uygun bir şekilde kurulmuş anonim şirket ya da limited şirket olması gerekmektedir.
Bu türde kurulan şirketlerin asgari bir sermayeyi geçmeleri de lisansı alabilmeleri için şarttır. Bunun sebebi, lisans ve kurulum aşamalarında, tek bir istasyondan ziyade sürdürülebilir ve bir ağ şeklinde istasyon zinciri amaçlandığından belli bir sermayenin (4.500.000₺) altında kalan firmaların bu yükün altından kalkamayabileceğidir. Gerçekten de gerek dijital altyapının oluşturulması, gerek hukuki süreçler ve prosedürler ve dahi kurulumlar, maliyetli bir proje şeklinde karşımıza çıkmaktadır.Bunun dışında kamu iktisadi teşebbüsleri bu tür bir asgari sermaye şartına tabi değillerdir.
Şayet lisans almak isteyen firma bir anonim şirket ise, borsada işlem görenler dışındaki paylarının tamamının nama yazılı olması ve şirketin borsada işlem görmek üzere ihraç edilecekler hariç hamiline yazılı pay çıkarmaması gerekmektedir.
Lisans Süreci Nasıl İşlemektedir?
Lisans için gerekli belgeler, başvuru esnasında başvuruyu yapan firmaya bildirilmektedir. Bu belgelerin başvuru sırasında eksiksiz bir şekilde tamamlanması gerekmektedir. Eksik Başvuru olması durumunda tamamlanmamış belgeler için, belgeleri inceleyecek olan kurul bu eksikliklerin tamamlanması için firmaya on beş gün süre verecektir. Bu on beş günlük süre dahilinde eksiklikler tamamlanmazsa şayet, başvuru hiç yapılmamış sayılacaktır.Eksiksiz tamamlanan başvurular, bunun tespitinden itibaren değerlendirmeye alınmış olacaktır. Kurul bu başvuruyu değerlendirecek, olumlu yahut olumsuz dönüt sağlayacaktır.Lisans başvurusunun değerlendirilmeye alınması neticesinde Kurul, en geç otuz gün içerisinde lisans hakkında kararını vermektedir ve alınan bu karar ilgili tüzel kişiye tebliğ edilir. Değerlendirmelerin olumlu sonuçlanması durumunda lisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin ticaret ünvanı, tescilli markası ve lisans süresi Kurumun (EPDK) internet sayfasında duyurulur.Lisans, üzerinde belirlenen tarihte yürürlüğe girmektedir ve sahibine hak ve yükümlülüklerin geçmesi bu tarihten itibaren olmaktadır.Lisans bedeli yukarıda da belirtildiği gibi 300.000 ₺’sıdır. Fakat devletin bu konudaki teşviki ve şarj istasyonlarının arttırılması politikası neticesinde bu lisans bedeli (ki her yılın 31 Temmuzuna kadar Aralık ayında belirlenecek bedel ödenecektir) önümüzdeki beş sene boyunca lisans sahiplerinden alınmayacaktır.ŞARJ AĞI İSTASYONLARI KURULUMU VE LİSANSININ ALINMASI
Alınan Lisans Nasıl Sona Ermektedir?
Her halükarda 49 yıllık lisans süresinin bitiminde lisans sona erecektir fakat belirli durumlarda da lisansın sona ermesi mümkündür. Şöyle ki;
Şayet lisans sahibinin iflas süreci başlamış ve iflası kesinleşmişse,
Lisans sahibi tüzel kişinin birleşme ve bölünme şeklinde hak ve yükümlülükleri başka bir tüzel kişiye devri haricinde, lisans sahibinin tüzel kişiliğinin sona ermişse,
Lisans sahibinin lisansın sona ermesi konusunda bir talebi mevcutsa,
Lisans verilmesi için zaruri şartların kaybedildiğinin tespiti durumunda bu tespitin ilgili kişiye bildirilmesinden itibaren otuz gün içerisinde kaybedilen koşulların sağlandığına dair bir bildirimin Kurula yapılmaması durumunda,
İlk bölümde sayılan belli edimlerin (ilk altı ay içerisinde en beş farklı ilçede en az elli tane şarj istasyonunun kurulması, dijital altyapının sağlanması, vb.) yapılmaması dahilinde,
kurul kararıyla lisans sahibi tüzel kişinin lisansı sona erdirilir.
Şarj Ağı Sahibinin Hakları Nelerdir?
Şarj ağını kurmaya hak kazanan tüzel kişi artık bu lisans ile birlikte Türkiye içerisinde herhangi bir yerde şarj istasyonu kurma hakkını elde etmektedir. Bu noktada, elektrikli araç trafiğinin daha yoğun olduğu özellikle İstanbul-İzmir, İstanbul-Ankara, Bursa-Ankara ve Bursa-İstanbul otoyollarında bu kurulumun daha çok yaygınlaştığı görülmektedir.Şunu da belirtmekte fayda var ki şarj ağı kurma hakkını haiz tüzel kişi, şarj istasyonlarını işletme ve kurdurtma sertifikaları hazırlamaya yetkilidir. Başka bir deyişle, şarj ağı ve organizasyonu lisans sahibi tüzel kişiye ait iken bunların kurulumu ve işletilmesi başka bir işletmeye ya da firmaya sertifika yoluyla verilebilmektedir.Şarj istasyonlarının nicelik bakımından sayısının artması ve kalite itibariyle rekabet ortamının da gelişmesine müteakip niteliğinin de artması, bu düzenlemenin avantajları arasında sayılabilinecektir. Gerçekten de lisans alma gibi bir süreçle uğraşmak istemeyen firmalar, hali hazırda şarj ağı sahibi lisans sahibi bir tüzel kişinin sertifika yarışmalarına katılarak şarj ağını kurmaya hak kazanabilecektir.Şarj ağı sahibinin bir başka önemli hakkı ise kullanıcıları ile sadakat sözleşmesi yapabilme yetkisidir. Bununla artık kullanıcıları arasında fiyat konusunda kampanyalar ve düzenlemeler pek âlâ yapabilecektir.Doğal olarak, şarj istasyonu kurmak için bir taşınmazın da olması gerekmektedir. Bu konuda şarj ağı sahibinin taşınmaz temini talebi hakkı bulunmaktadır. Bu talep hakkının şarj ağı sahibinin sertifika verdiği tüzel kişiler tarafından ileri sürülüp sürülemeyeceği henüz netleşmiş değildir.Sonuç olarak, ihtiyaç ve talebin artmasından mütevellit şarj istasyon ve ağı sahibi olmak yatırım için çok önem arz eden bir alan olmaya başlamıştır. Burada önemli olan özellikle lisans sürecinin kusursuz ve pürüzsüz işleyebilmesi için hukuki bir yardımın alınması gerektiğidir. Kapital Hukuk, uzman kadrosuyla bu süreçte danışmanlık yapabilecek kapasitede bir iş ve kontrol organizasyonuna sahiptir.İzmir avukat olarak, hukuki konularda size rehberlik etmek ve sorularınıza cevap vermek için buradayız. Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.Av. Muhittin KurnazStj. Av. Ömer Faruk KılıçSosyal Medyada Bizi Takip edinhttps://www.facebook.com/kapitalhukukhttps://www.instagram.com/kapitalhukuk/https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
Av. Harun Ümit Eren ve Av. Bahadır Gökhan Kaya’nın 2016 yılında kurmuş olduğu Kapital Hukuk Bürosu; değişen ve globalleşen dünyaya müvekkillerinin uyumlanmasını hedefler. Bünyesindeki avukatları, sigorta uzmanları ve icra ekibiyle, ticari faaliyetler için yurtiçi veya uluslararası alanda Ticaret Hukuku, İş Hukuku, Sigorta Hukuku, İcra-İflas Hukuku ve Vergi /SGK Hukuku alanlarında yoğunlaşarak daha kaliteli ve kapsamlı hizmet vermeyi hedefler.
