Mirastan Mahrum Bırakma Nedir?

Miras konusunda en çok merak edilenlerden biri de mirastan mahrum bırakma mümkün müdür ya da miras bırakan mirasçıları mirasından mahrum bırakabilir mi?

Miras Nedir?

Kişinin ölümü üzerine kalan mal varlığının başkalarının tasarrufuna geçmesine miras denir. Miras bırakan bazı durumlarda mirasını bırakacağı kimlerin birini ya da birkaçını mirastan mahrum bırakabilir. Bu duruma mirastan iskat ya da mirastan reddetme de denir. Ancak miras bırakanın bu işlemi yapabilmesinin bazı sınırları vardır. Şartlar gerçekleştiğinde belli bir orana kadar miras bırakan, mirasçılardan birini ya da bir kaçını mirasçılıktan çıkarabilir.Miras bırakan ölmeden önce mal varlığı üzerinde tasarruf yetkisine sahiptir. Dolayısı ile de ölmeden önce, öldükten sonra sonuçları ortaya çıkacak şekilde bazı işlemler yapabilir. Bu işlemleri yapabilmesi sınırsız değildir. Miras bırakan ölüme bağlı tasarruflar ya da vasiyetname ile yaptığı işlemler mirasçıların yasal payını etkilememelidir.

Mirastan Nasıl Mahrum Bırakılır?

Mirastan mahrum bırakma iki şekilde mümkün olabilir. Bunlardan ilki mirasçının aile hukukundan doğan yükümlülükleri ihlal etmesi ya da miras bırakana karşı ağır bir suç işlemesi neticesinde yapılır.İkincisi ise mirasçının çocuklarını korumak için yapılan mirastan mahrum bırakma işlemidir. Borç içinde olan mirasçının çocuklarının zarar görmemesi için miras bırakan tarafından yapılır.Mirastan mahrum bırakma Türk Medeni Kanunu madde 510’da belirtilen sebepler doğrultusunda mümkündür.

1. Mirasçı, miras bırakana ya da miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır suç işlemişse
2. Mirasçı, miras bırakana ya da miras bırakanın aile üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse mirasçılıktan çıkarmak mümkün olacaktır.

İlk fıkrada yer alan mirasçının yakınlarından birine karşı ibaresinde geçen yakınlar geniş yorumlanabilir. Miras bırakanın arkadaşı, sevgilisi ya da değer verdiği herkes miras bırakanın yakınları sayılır. Bunlara karşı işlenen ağır suç da mirastan mahrum bırakma sebebidir.2.fıkrada belirtilen ağır suç kavramına değinmekte fayda var. Ağır suç kavramı değerlendirildiği zaman yargı kararının olup olmamasına bakılmaz. Miras bırakan ya da yakınları, kendisine karşı gerçekleştirilen eylem için şikayetçi olmasa veya suç teşebbüs aşamasında kalsa bile mirastan mahrum bırakma gerçekleşebilir.İlginizi çekebilir: Mirasın Reddi Davası

Saklı Pay

Mirastan mahrum bırakma için mirasçılıktan çıkarılacak kişinin saklı pay mirasçısı olması gerekir. Miras bırakanın yaptığı ölüme bağlı tasarrufları kısıtlayan ve mirasçıların haklarını koruyan orana saklı pay denir. Miras hukukunda önemli bir yeri olan saklı payda amaç yasal mirasçıların da haklarını korumaktır.

Saklı Pay Mirasçıları Kimlerdir?

1. Miras bırakanın alt soyu saklı pay mirasçısıdır. Bunlar; çocukları, torunları, onların çocukları ve evlatlıklarıdır.
2. Miras bırakanın eşi saklı paya sahiptir.
3. Miras bırakanın annesi ve babası da saklı pay mirasçısı olup kardeşleri saklı pay mirasçısı değildir. Ancak 10 Mayıs 2007 tarihinden önce ölen kişilerin kardeşleri saklı pay mirasçısı olarak kabul edildiğinden bunların payı da göz önünde bulundurulmak zorundadır.

Miras bırakan bu kişilerin saklı pay oranları dışında ölüme bağlı tasarruflar ile işlem yapabilir.

Saklı Pay Mirasçılarının Miras Pay Oranı Ne Kadar?

• Miras bırakan alt soy saklı pay oranı: yasal miras payının ½ ’ sidir. Diyelim ki miras bırakanın 2 çocuğu var. Bu iki çocuğun ayrı ayrı yasal miras payı 3/8’dir. Bu durumda çocuklardan her birinin saklı pay oranı 3/16 olur. Miras bırakan tüm mirası içerisinde çocukların her birinin 3/16 oranında saklı payını korunmak zorundadır.
• Miras bırakanın sağ kalan eşinin saklı pay oranı: eş hangi zümre ile mirasçı ise ona göre değişecektir. Eğer miras bırakanın altsoyu varsa eş bu durumda yasal miras payının tamamını saklı pay olarak alır. Çocukları yoksa ve eş, miras bırakanın anne babası ile mirasçı ise bu durumda da yasal miras payının tamamı eşin saklı pay oranı olur. Eğer eş 3. zümre olarak adlandırılan kardeşlerle mirasçı ise bu durumda da yasal miras payının ¾’ünü alır.
• Miras bırakanın anne ve babası saklı pay oranı: anne ve babanın yasal miras payının ¼’ü saklı pay olarak kabul edilmiştir.

Oran dışında paylaştırılmada dikkat edilmesi gereken iki önemli tarih vardır.Medeni Kanun’da yapılan düzenleme çerçevesinde 1.1.2002 tarihinden önce ölen kişilerin mirasçılarının saklı pay oranı önceki kanuna göre belirlenir ve ona göre paylaştırma yapılır.10.5.2007 tarihinden önce kardeşler saklı pay mirasçısı olduğundan yapılan paylaştırmada bu kişiler de saklı pay mirasçısı olarak kabul edilerek ona göre işlem yapılır. Miras bırakan 10.5.2007 tarihinden önce ölmüş ise bu durumda yeni sisteme göre 3 saklı pay mirasçısı grubu göz önüne alınarak paylaştırma yapılır.Miras bırakanın belirtilen bu iki tarihten önce ölmesi yeterlidir burada daha önce miras paylaşımının yapılıp yapılmamasının hiçbir önemi yoktur.

Eşin Aldatması Mirastan Mahrum Bırakma Sebebi Olabilir Mi?

TMK madde 510 2. Fıkra kapsamında eşin diğer eşi aldatması mirastan mahrum bırakma sebebi olabilir. Aile hukukundan doğan yükümlülüklerden biri olan sadakat yükümlülüğü göz ardı edilerek eş aldatıldığında diğer eş onu mirastan mahrum bırakabilir.

 Mirastan Mahrum Bırakma Nasıl Yapılır?

Mirastan bırakma mirastan feragatten farklıdır. Mirastan mahrum bırakma hukuki açıdan bakıldığında ölüme bağlı tasarruftur. Dolayısı ile de belli şekil şartına tabidir. Vasiyetname şekillerinden biriyle yapılması yeterlidir. Mirastan mahrum bırakma dilekçe örneği ya da vasiyetname şekilleri ile mirasçı mirastan çıkarılacak ise bunun açıkça ifade edilmesi gerekir. Eğer bu belgelerde açık bir şekilde miras bırakanın mirasçıyı hangi sebeple mirastan çıkardığı belirtilmiyorsa mirastan çıkarılmanın iptali davası ile mirastan çıkarma işlemine karşı dava açılabilir.

Mirastan Mahrum Bırakmaya İtiraz Edilebilir Mi?

Mirasçı mirastan mahrum bırakmayı gerekçesiz ve hukuksuz buluyorsa bu durumda mirastan çıkarılmanın iptali davası ile mirastan çıkarmanın gerekli şartları taşımadığını ispat edebilir. Mirastan mahrum bırakılan ya da mirastan mahrum bırakılanın alacaklıları bu tasarrufa itiraz edebilir. Yalnız 3. kişi olan alacaklıların mirastan mahrum bırakmaya itiraz edebilmesi için mirasçının ödemeden aczine ya da iflasına karar verilmiş olması gerekir.

Mirasçılıktan Çıkarılmanın İptali Davası

Mirasçılıktan çıkarılmanın iptali davası miras bırakana karşı açılamayacağından mirastan kim hak elde ediyorsa ona açılır. Yani mirasçılıktan çıkarılmanın iptali davası yasal mirasçılara karşı açılır. Eğer miras bırakan ölümünden önce atanmış mirasçı tayin etmişse atanmış mirasçılara karşı da bu dava açılacaktır.Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz. İzmir miras avukatı olarak, hukuki konularda size rehberlik etmek ve sorularınıza cevap vermek için buradayız.