Bu yazımızda maaş yatmadı ne yapmalıyım diye soranlar için ücreti geç ödenen işçinin hakları konusunda sizi bilgilendireceğiz. Maaşın geç yatması haklı fesih, maaşın geç yatması, işveren maaşı kaç gün geciktirebilir hakkında detaylı bilgi almak için yazımıza göz atın.
ÜCRETİ GEÇ ÖDENEN İŞÇİNİN HAKLARI NEDİR, İŞVEREN MAAŞI NE KADAR GEÇ YATIRABİLİR ?
Gerek pandemi koşulları gerekse ülkemizde yaşanan ekonomik durum içerisinde işverenler ödeme güçlüğü içerisine düşmeye başlamış ve işçilerin ücretleri, maaşlarını zamanında ödemekte zorlanmaya başlamıştır. İşçinin ücretinin geç ödenmesi halinde işçinin mağdur olacağı barizdir. Peki ücreti geç ödenen işçi bu durumda ne yapabilir ? Ücreti geç ödenen işçi bu durumda ne yapmalıdır ? Bu yazımızda ücret nedir, ücrete dahil olan alacak kalemleri nedir, ücret en geç ne zaman ödenir, ücreti geç ödenen işçinin hakları nedir bunlara yer verilecektir.
İş Kanunu’nda ücret nasıl tanımlanmıştır ?
4857 sayılı İş Kanunu madde 32 de ücretin tanımı yapılmıştır. İlgili kanun maddesinde ücret şu şekilde tanımlanmıştır: bir kimseye bir iş karşılığında işveren ya da üçüncü kişi tarafından sağlanan ve para olarak ödenen tutara ücret denmektedir.
Tanımda dikkat çeken husus üçüncü kişi ibaresidir. Burada bahsedilen ücret üçüncü kişiler tarafından ödenen bahşiş, komisyon gibi tutarlardır.
Ücret en geç ne kadar süreli periyotlar halinde ödenir ?
4857 sayılı İş Kanunu madde 32 de ücretin en geç ayda bir kez ödeneceği yazılıdır. Buradaki ödeme süresi işçinin hangi sıklıkla maaş, ücret alacağına ilişkindir. Bu ödeme süresi taraflar arasında yapılacak sözleşme ile bir haftaya kadar düşürülebilmektedir. Özetleyecek olursak işçinin ücreti aralarındaki anlaşmaya göre en az ayda bir kez ödenmelidir. Yine işçi ile işveren arasında yapılacak olan sözleşme ile işçinin ücretinin haftalık olarak ödenmesi de kararlaştırılabilir. Öyle ki taraflar arasında anlaşırsa 20 günde bir yada 25 günde bir ücretinin ödenmesi konusunda da anlaşma sağlanabilir. Burada dikkat edilmesi gereken bu sürenin bir ayı geçemeyecek olmasıdır. Örnek vermek gerekirse işçinin ücretinin 2 ayda bir ödenmesi konusunda anlaşma mümkün olmayacaktır.
İşçinin maaşı , ücreti ne kadar geç ödenebilir ?
4857 sayılı İş Kanunu madde 34 te işçinin maaşının, ücretinin ödeme gününden itibaren en geç 20 gün içerisinde ödenmesine dair düzenleme yer almaktadır. Bu durumda işçinin ücretinin ayda bir kez ayın birinci gününde ödemesi konusunda anlaşılmışsa bu durumda işveren ücreti yirmi gün içerisinde ödemesi gerekmektedir. Burada Kanun mücbir sebebe ilişkin bir istisnaya yer vermiştir. Mücbir sebebin varlığı halinde bu ödeme süre yirmi günü aşabilmektedir.
Ücreti geç ödenen işçi ne yapabilir ?
4857 sayılı İş Kanunu madde 34 maddesine ücretin ödeme gününden itibaren kaç gün içerisinde ödenmesi gerektiğine yer vermiştir. Bununla birlikte aynı Kanun maddesinde ödeme gününden itibaren yirmi gün içerisinde ücreti ödenmeyen işçinin iş görme borcundan kaçınabileceğine ilişkin düzenleme yer almaktadır. Bu durumda ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içerisinde ödenmeyen işçi iş görme borcunda kaçınabilir. İş görme borcu, işçinin çalışmasının karşılığıdır. İşçi ile işveren arasında yapılan iş sözleşmesi ile işveren ücret ödemeyi, işçi ise iş görme borcunu yüklenmektedir. Bu durumda işveren ücret ödemezse işçi de iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
Geç ödenen ücrete ilişkin hangi faiz türü uygulanır ?
Ücretin gününde ödenmemesi halinde bu durumda ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek mevduat uygulanır.
Ücreti ödenmediği için iş görme borcundan kaçınan işçi işten çıkarılabilir mi ?
Ücreti geç ödene ve bu nedenle iş görme borcunu yerine getirmeyip çalışmayı bırakan işçiyi işveren işten çıkarabilir mi ? 4857 sayılı İş Kanunu madde 34 te ücreti geç ödendiği için çalışmayı bırakan işçinin işten çıkarılamayacağı, sözleşmelerinin feshedilemeyeceği, yerine başka işçilerin alınamayacağı, bu işlerin başkasına yaptırılamayacağı yönünde düzenleme yapılmıştır. Bu durumda ücreti yasal süre içerisinde ödenmediği için çalışmaktan kaçına işçi işten çıkarılamayacaktır.
Ücret alacaklarının zamanaşımı ne kadardır ?
4857 sayılı İş Kanunu madde 32 de ücreti alacağı zamanaşımının 5 yıl olduğu düzenlenmiştir. Bu durumda ücret alacağının yani maaşın 5 yıl içerisinde ödenememesi halinde zamanaşımına uğrayacaktır. Peki 5 yıllık süre ne zaman başlayacaktır ? ücret alacaklarında ücretin ödenmesi gereken aydan itibaren zamanaşımı işlemeye başlayacaktır. Örnek vermek gerekirse 01.01.2022 tarihinde ödenmesi gereken ücret 01.01.2027 tarihinden itibaren zamanaşımına uğrayacaktır. Bu durumda ücreti ödenmeyen işçinin alacağının zamanaşımına uğramaması ve hak kaybı olmaması için yasal sürelere dikkat etmesi gerekirse bu konuda uzman bir İş avukatı İzmir destek alması tavsiye olunur.
Av.Özlemnur Kaynak
Av.Harun Ümit Eren
