ADLİ YARDIM NEDİR
Adli yardım, maddi olanakları sınırlı olan kişilere, hukuki sorunlarını çözmelerine yardımcı olmak amacıyla devlet veya bağışlar tarafından sunulan hukuki destek hizmetidir, adaletin herkes için erişilebilir ve adil olmasını sağlamak adına önemli bir araçtır. Adil yargılanma, hukuki dinlenilme hakkı, hak arama özgürlüğü, silahların eşitliği ilkeleri gereğince kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeden gerekli yargılama masraflarını karşılamaktan yoksun olan kimselerin başvurabileceği hukuki bir yol olan adli yardım Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 334 ve 340 arasında düzenlenmiştir. Buna göre:
“MADDE 334- (1) Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
(2) Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.
(3) Yabancıların adli yardımdan yararlanabilmeleri ayrıca karşılıklılık şartına bağlıdır.”
Yararlanmanın şartları nelerdir?
Yararlanabilmek için kişi mahkemeye karşı ödeme gücünden yoksun olduğu ve dava açmaktaki haklılığı konusunda bir kanaat uyandırmalıdır.
“Ödeme gücünden yoksun olma” olgusu nispi olarak değerlendirilmelidir. Kişi kısmen de olsa kendisi ve ailesinin geçimini zor duruma sokmadan yargılama giderlerini karşılayamayacaksa bu şart gerçekleşmiş sayılmalıdır. Burada önemli olan husus “önemli ölçüde zor duruma düşme” durumudur. Kişi gerekli belgeleri mahkemeye sunacak, mahkeme talep üzerine kişinin mali durumunu araştırarak adli yardım talebini karara bağlayacaktır.
İkinci olarak, talepte bulunan taraf iddiasının özetini, dayandığı delilleri mahkemeye sunacak ve mahkeme bunun üzerine re’sen inceleme yaparak kanaatine göre karar verecektir.
Neleri kapsar?
HMK madde 334-335 gereği davaları, İİK madde 115 gereği icra takiplerini ve HMK madde 389 vd. gereği geçici hukuki koruma tedbirlerini kapsamaktadır.
“MADDE 335- (1) Adli yardım kararı, ilgiliye, aşağıdaki hususları sağlar:
a) Yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet.
b) Yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet.
c) Dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından avans olarak ödenmesi.
ç) Davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini.
(2) Mahkeme, talepte bulunanın, yukarıdaki bentlerde düzenlenen hususlardan bir kısmından yararlanmasına da karar verebilir.
(3) Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam eder.”
Talep nereye sunulur?
Talepte bulunacak kişi iddiasının özetini, iddiasına dayanak olacak delilleri, yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren belgeleri mahkemeye sunmalıdır. Belirtilmelidir ki talebe ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır.
“MADDE 336- (1) Adli yardım, asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeden; icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden istenir.
(2) Talepte bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır.
(3) Kanun yollarına başvuru sırasında adli yardım talebi bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya yapılır.
(4) Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır.”
Barolardan talep edilebilir mi?
1136 sayılı Avukatlık Kanunu 176-181. Maddelerine göre yoksul kimselerin gerekli şartları sağlamaları kaydıyla ücretsiz avukat desteği alması mümkündür. Başvuruda bulunmak için gerekli belgeler şunlardır:
- Başvuru formu.
- Bağlı bulunulan belediyeden emlak kaydı.
- SGK’dan alınacak kayıt.
- Tapu Sicil Müdürlüğü’nden gayrimenkul kaydı.
- Nüfus Müdürlüğü’nden vukuatlı aile nüfus kaydı.
- Muhtardan alınacak fakirlik belgesi evraklarıdır.
Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, başvurucunun talebini değerlendirerek gerekli araştırmaları yapacak ve talebi haklı buldukları takdirde başvurucuya bir avukat sağlayacaklardır.
Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Av.Bahadır Gökhan Kaya
Stj.Av.Çağla Ersungur
Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
https://twitter.com/kapital_hukuk
https://www.instagram.com/kapitalhukuk/
https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
