Bu yazımızda, araçlarda zorunlu trafik sigortası bulunmaması durumunda ortaya çıkabilecek sorunlar ve bu sorunları en aza indirebilmek için yapılabilecek işlemler detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Zorunlu Trafik Sigortası Nedir?
Zorunlu trafik sigortası olarak da bilinen zorunlu mali sorumluluk sigortası, motorlu araç sahipleri için hukuken zorunlu kılınmış bir sigorta türüdür. Bu sigorta, trafik kazası sonucunda başka araçlara veya üçüncü kişilere verilen zararları karşılamak için tasarlanmıştır. Zorunlu trafik sigortasının amacı, trafikte meydana gelebilecek kazalarda üçüncü kişilerin mağduriyetini önlemektir. Özellikle, kusurlu tarafın zararı karşılayacak maddi imkana sahip olmaması durumunda, zarar gören kişinin mağdur olmasını engellemek için bu sigorta sistemi oluşturulmuştur. Uygulamada da bu sigortanın zorunlu olması mağdurların trafik kazalarında oluşan zararlarının tazmini için büyük bir yarar sağlamaktadır.
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. Maddesi uyarınca, zorunlu mali sorumluluk sigortası bulunmayan araçlar trafikten men edilmektedir. Bu düzenleme, sigortanın yapılmasını zorunlu kılarak, trafik güvenliğini sağlamayı ve mağduriyetleri önlemeyi hedefler. Ancak, trafik sigortası zorunlu olmasına rağmen, günlük hayatta bu sigortanın yapılmadığı veya geçerliliğinin belirlenemediği durumlarla karşılaşılabilmektedir.
Kaza anında, kazada kusurlu olan aracın zorunlu trafik sigortası varsa, sigorta poliçesinin limitleri ve kusur oranlarına göre ölüm veya yaralanma nedeniyle istenen maddi tazminat, tedavi giderleri, hasar tazminatı ve değer kaybı tazminatı sigorta şirketi tarafından karşılanır. Kaza sonrasında mağdur, kusurlu araç sahibi veyahut kusurlu sürücü ile muhatap olmadan doğrudan sigorta şirketine yaptığı başvuru ile zararını tazmin edebilmektedir.
Trafik Sigortasının Olmadığı Trafik Kazası Durumunda Ne Yapılmalı?
Kazaya karışan aracın trafik sigortası bulunmuyorsa, hasar ve değer kaybı tazminatı için kazada kusurlu sürücü ve ruhsat sahibi müteselsil sorumlu olur. Diğer tazminatlar açsından devletin sadece bedensel zarar tazminatlarının karşılanması için oluşturmuş olduğu güvence hesabına başvuru yapılabilir. Bu tür durumlarla başa çıkmak için çeşitli adımlar atılabilir:
Güvence Hesabı Başvurusu: Zarar gören kişinin, meydana gelen zararın belirli bir teminat miktarına kadar karşılanabilmesi için Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nezdinde oluşturulmuş olan Güvence Hesabı’na başvurması mümkündür. Ancak, Güvence Hesabı’na başvurunun nasıl yapılacağı ayrıntılı olarak düzenlenmemiştir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, gerekli belgelerin temin edilmesi ve sunulması Güvence Hesabı’na başvuruda bulunmak için yeterli kabul edilir.
Güvence Hesabı’nın Kapsamı ve Sınırlamaları: Güvence Hesabı, bedensel zararlar için sakatlık tazminatı veya ölüm halinde desteğinden yoksun kalanlara destekten yoksun kalma tazminatı ödemesi yapar ancak değer kaybı ve hasar bedeli tazminatı ödemesi yapmaz. Mağdur, değer kaybı ve hasar bedeli tazminatını istemek için araç sahibine ve yahut kusurlu sürücüye başvurabilir.
Güvence Hesabı Nedir?
Güvence Hesabı, zorunlu sigortaların sağladığı teminatlara ilişkin bedensel zararlar için devlet tarafından oluşturulmuş bir ödeme kaynağıdır. Bu hesap, trafik kazasında meydana gelen sakatlık ve ölüm gibi bedensel zararlar için tazminat ödemesi yapar. Ancak, Güvence Hesabına başvurulabilmesi için belirli şartların gerçekleşmiş olması gerekir. Bu şartlar şunlardır:
- Sigortalının Tespit Edilememesi: Kazada kusurlu tarafın tespit edilemediği durumlarda, kişinin bedensel zararı oluşmuşsa Güvence Hesabı’na başvurulabilir.
- Geçerli Teminatı Olmayan Sigortalar: Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarında sigorta yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar için başvurulabilir.
- Sigorta Şirketinin Ruhsatının İptali veya İflası: Sigorta şirketinin ruhsatlarının iptal edilmesi veya iflas etmesi durumunda, ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlar için başvurulabilir.
- Çalınmış veya Gaspa Uğramış Araçlar: Çalınmış veya gaspa uğramış bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu’na göre işletenin sorumlu tutulmadığı durumlarda bedensel zararlar için başvurulabilir.
- Yeşil Kart Sigortası Uygulamaları: Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu tarafından yapılacak ödemeler de Güvence Hesabı kapsamındadır.
Yukarıda belirtilen durumlarda, kazada kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortası bulunmasa bile, belirtilen zararlar devlet tarafından oluşturulan Güvence Hesabı tarafından belirli bir teminat tutarına kadar karşılanır. Güvence Hesabı’nın gelirleri, zorunlu sigortalar için tahsil edilen primlerin yüzde biri oranında sigorta şirketlerince ödenecek katılma paylarıyla ve sigorta ettirenlerin primlerinin yüzde ikisi oranında tahsil edilecek katılma paylarından oluşmaktadır.
Bu bilgiler ışığında, zorunlu trafik sigortası yaptırmanın ne kadar önemli olduğu bir kez daha anlaşılmaktadır. Sigorta yaptırılmaması durumunda yaşanabilecek karmaşık süreçler ve devlet destekli çözümler hakkında bilgi sahibi olmak, olası mağduriyetlerin önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.
Av. Eda Umay TÜRKELİ EVRENSEL
Yaz Stajyeri Zelal ÖZEN
