KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA NEDİR?

TAM SÜRELİ ÇALIŞMADAN KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMAYA GEÇİŞ

Türk İş Hukuku’nda  tam süreli çalışmanın yanında kısmi süreli çalışma da düzenlenmiştir. Kısmi süreli çalışma, aynı iş yerinde tam süreli olarak çalışan bir kişinin 2/3’ü kadar çalışmayı ifade eder. Türkiye’de haftalık çalışma süresi azami 45 saat olduğundan 30 saate kadar olan çalışmalar kısmi süreli çalışma olacaktır. Ancak söz konusu iş yerinde tam süreli çalışma saati haftalık 45 saatten daha azsa kısmi süreli çalışma bu saat üzerinden hesaplanacaktır. Kısmi süreli çalışmada alacakların da bu orana göre belirlenmesi dışında, kısmi süreli çalışan bir kişinin tam süreli çalışandan bir farkı yoktur.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADA EBEVEYN İZNİ

Ebeveyn İzni Çerçeve Anlaşması, hukukumuzdaki bu çalışmaya geçişin kaynağı olduğu söylenebilir. Ebeveyn izni, çocuğun ihtiyaç duyduğu bakıma ulaşması ve bu bakımın sadece anneye yükletilmemesi açısından eşitlik sağlayacak bir denge sağlanması için getirilmiş, bu haktan babanın da yararlanabilmesinin önünü açmıştır. Anlaşmanın 3.maddesinde ebeveyn izninin iki şekilde kullanılabileceğinden bahsedilmiştir.Bunlar kısmi süreli çalışma veya izin süresinde işe gelmemedir. Bu anlaşma ve ilgili maddeleri Türk hukukunda ebeveynlere tam süreli çalışmadan kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkının kaynağı olmuştur.   4857 sayılı İş Kanunu md. 13 f.5’te açıklandığı üzere, İş Kanunu’nun ‘’Analık Halinde Çalışma ve Süt İzni’’ başlıklı 74.maddesinde  sayılan izinlerin bitiminden sonra çocuğun ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar ebeveynlerden birisi bu çalışmaya geçiş yapabilir. Burada dikkat çekilmesi gereken husus bu çalışmaya geçiş hakkının sadece anne olan kadın işçiye değil, babaya da verilmiş olmasıdır. Söz konusu fıkranın son cümlesinde eşiyle birlikte evlat edinen çalışanlara da bu hak tanınmış ancak evlat edinilen çocuğun üç yaşını doldurmamış olması şartı aranmıştır.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA ŞARTLARI

Tam süreli çalışmadan bu çalışmaya geçilebilmesi için Kanun’da bir takım şartlar aranmaktadır. Bu şartlar, çocuğun ilköğretim çağına gelmemiş olması, kural olarak eşlerden diğerinin çalışıyor olması ve geçiş için talepte bulunulmasıdır. Şartları kısaca daha anlaşılır hale getirmek gerekirse öncelikle çocuğun ilköğretim çağından ne anlaşılması gerektiği açıklanmalıdır.İlköğretim çağına gelmiş çocuk en az 60 aylık olmalı ya da istisnai durumlar için 72 ayı doldurmuş bulunmalıdır. Bu ayları henüz doldurmamış çocuğu olan ebeveynler için bu çalışmaya geçiş mümkün olmaktadır. Tam süreli çalışmadan bu çalışmaya geçiş için talepte bulunacak ebeveynin eşi, başvuru sırasında çalışıyor olmalıdır. Kısmi süreli çalışmaya geçildikten sonra eşin çalışmıyor konumuna gelmesi kısmi süreli çalışmayı sona erdirmeyecektir. Ancak bazı istisnai durumlarda diğer eşin çalışma koşulu aranmayacaktır.‘’Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkındaki Yönetmelik’’in 10.maddesinde bu istisnalara yer verilmiştir. Yönetmeliğin ilgili maddesine göre, eğer ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve tedavi gerektiren bir hastalığı varsa ve bu doktor raporu ile belgelendirilmişse, çocuğun velayeti eşlerden birine verilmişse ve kısmi süreli çalışmaya geçişi bu eş talep ediyorsa ve üç yaşını doldurmamış olan çocuk, tek bir kişi tarafından evlat edinilmişse bu koşul aranmayacaktır.Tam süreli çalışmadan bu çalışmaya geçiş yapmak isteyen ebeveyn, bu talebini bir ay önceden yazılı bir şekilde işverenine bildirmelidir. İşveren de bu talebi yukarıda bahsedilen Yönetmelik md. 11 gereği bir ay içinde yazılı olarak karşılamak zorundadır. Eğer işveren süresinde cevap vermezse bu talep kabul edilmiş sayılır ve bu talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününden itibaren geçerli olur. İşveren bu talebi reddedemeyeceği gibi böyle bir talepte bulunulması geçerli bir fesih nedeni de sayılamayacaktır. Eğer çalıştığınız kurumlarda yönetmeliğe aykırı davranışlar ile size mobing uygulandığını düşünüyorsanız izmir iş avukatı ile iletişime geçerek hukuki destek alabilirsiniz.Ancak yukarıda bahsi geçen ‘’Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkındaki Yönetmelik’in 12.maddesinde işverenin, talebi reddedebileceği bazı istisnalara yer verilmiştir. Kişi eğer özel sağlık kuruluşlarında mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan ve tam zamanlı olarak yapılması öngörülen işlerden biriyle meşgulse, nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerden birinde ya da  nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde çalışıyorsa,  iş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerden birinde çalışıyorsa işveren kısmi süreli çalışmaya geçiş talebini kabul etmek zorunda olmayacaktır.Kısmi çalışmaya geçiş yapmış olan işçi yine bir ay önceden işverenine tam süreli çalışmaya geri dönebilmek için yazılı bildirimde bulunmalıdır. Ancak tam süreli çalışmaya döndüğünde bu hakkını aynı çocuk için yeniden kullanamayacaktır.İş hukuku konusunda uzman İzmir avukat tarafından destek alarak haklarınızı koruma yolunda adımlar atabilirsiniz. Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.Av.Özlemnur KaynakStj. Av. İrem Türkoğlu