Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu İle Takip Nedir?

Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu İle Takibi Nasıl Yapılır?

“III – KAMBİYO SENETLERİ (ÇEK, POLİÇE VE EMRE MUHARRER SENET) HAKKINDAKİ HUSUSİ TAKİP USULLERİ)

Takibin kabulü şartları:

Madde 167 – (Değişik: 18/2/1965-538/80 md.)

Alacağı çek, poliçe veya emre muharrer senete müstenit olan alacaklı, alacak rehinle temin edilmiş olsa bile, bu bölümdeki hususi usullere göre haciz yolu ile veya borçlu iflasa tabi şahıslardan ise iflas yolu ile takipte bulunabilir.

Alacaklı, takip talebinde 58 inci maddedeki hususlardan başka iflasa tabi borçlusu aleyhine haciz ve iflas yollarından hangisini istediğini bildirmeğe ve takip talebine kambiyo senedinin aslını ve borçlu adedi kadar tasdikli örneğini eklemeğe mecburdur.”

Kambiyo senetleri, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen kıymetli evraklardandır ve bu senetlere dayanarak talepte bulunabilmek için kanunun aradığı şartların yerine getirilmesi gerekir. Kambiyo senetlerinin niteliğine uygun olarak İcra İflas Kanunu’nda kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip özel olarak düzenlenmiş olup bu senetlerin takibi, kanunda yapılan düzenlemeler sayesinde genel haciz yoluyla takibe nazaran daha kolay ve çabuk ilerler.

Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen kambiyo senetleri bono, poliçe ve çektir. Elinde kambiyo senedi bulunan alacaklı, alacağı senede bağlandığı ve bu senedin kambiyo senedi niteliğini taşıması halinde dilerse kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yoluna başvurabilir. Alacaklı dilerse bu özel takip yoluna başvurmayıp genel haciz yoluyla takip de başlatabilir. Alacaklının kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yoluna başvuramayacağı durumlar şunlardır:

Elinde bu tür bir kambiyo senedi yoksa

Senet gerekli unsurları taşımadığından kambiyo senedi vasfında değilse

Alacaklının kambiyo senedine dayanarak takip yapma yetkisi yoksa

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takibin genel haciz yoluyla takiple arasındaki en büyük farklardan biri de rehinle temin edilmiş alacaklar hakkındadır. İİK madde 45 ile düzenlediği üzere “Rehinle temin edilmiş bir alacağın borçlusu iflasa tabi şahıslardan olsa bile alacaklı yalnız rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapabilir.” Alacağı rehinle temin edilen alacaklı, bu alacak için aynı zamanda kambiyo senedi almışsa rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapmak zorunda olmadan doğrudan kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip başlatabilir.

“Police ve emre muharrer senetlerle çekler hakkındaki 167 nci madde hükmü mahfuzdur.” (İİK m. 45/3)

Bu özel takip yolu ile genel haciz yoluyla takibin temel aşamaları aynıdır. Her iki takip yolu arasında takip yolunun kesinleşmesi aşamasına kadar farklılıklar bulunmaktadır. Aynı zamanda İİK madde 170/b gereğince “61 inci maddenin ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları ve 62 ilâ 72 nci maddeler bu fasıl hükümlerine aykırı olmadıkça, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip hakkında da uygulanır.”

Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu İle Takipte Takip Talebi Nasıl Yapılır? Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu İle Takipte Yetkili İcra Dairesi Nedir?

Alacaklı, takip talebiyle icra dairesine başvurmalıdır. Bu takip yolunda yetkili icra dairesi genel haciz yoluyla takipte olduğu gibi genel hükümlere tabidir. Önemle belirtilmelidir ki senedin kambiyo senedi olmasından kaynaklanan özel yetki kuralları veya senette yetki şartı bulunuyorsa bunlara dikkat edilmelidir.

TTK hükümlerine göre alacaklı yetkili hamil ve borçlu kambiyo senedi borçlusu olmalıdır.

Alacaklı, müracaat hakkı kapsamında ödenmemiş senet bedelini, temerrüt faizini, protesto ve ihbarname giderlerini, komisyon ücretini, çek tazminatını talep edebilir. Bu taleplerden çek tazminatı yalnızca düzenleyenden, diğerleri bütün müracaat borçlularından talep edilebilir.

Alacaklı, takip talebinde belirttiği kambiyo senedinin aslını ve borçlu sayısı kadar onaylı örneğini takip talebine eklemelidir! Alacaklının borçluya karşı talepte bulunabilmesi için ödememe protestosu çekmesi gereken hallerde kambiyo senediyle birlikte kambiyo senediyle birlikte protesto da takip talebine eklenerek icra dairesine verilmelidir.

İcra müdürü, madde 58’de düzenlenen kanuni unsurların yanında şu unsurları da incelemelidir:

• Senedin kambiyo senedi olup olmadığını
• Takipte bulunan alacaklının bu yola başvurma hakkının bulunup bulunmadığını
• Senedin vadesinin gelip gelmediğini

Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu İle Takip Yolunda İtiraz

“a) Borca itiraz:

Madde 169 – (Değişik: 18/2/1965-538/82 md.)

Borçlu, 168 inci maddenin 5 numaralı bendine göre borca karşı yapacağı itirazını bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirir. Bu itiraz satıştan başka icra takip muamelelerini durdurmaz”

“b) İmzaya itiraz:

Madde 170 – (Değişik: 9/11/1988-3494/33 md.)

Borçlu,168 inci maddenin 4 numaralı bendine göre kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığı yolundaki itirazını bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirir. Bu itiraz satıştan başka icra takip muamelelerini durdurmaz”

Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu İle Takip Yolunda Şikâyet

“Borçlunun kambiyo hukuku bakımından şikayeti:

Madde 170/a – (Ek: 18/2/1965-538/85 md.)

Borçlu, alacaklının bu fasıl hükümlerine göre takip hakkı olmadığını 168 inci maddenin 3üncü bendine göre şikayet yolu ile ileri sürebilir.

İcra mahkemesi müddetinde yapılan şikayet veya itiraz dolayısıyla, usulü dairesinde kendisine intikal eden işlerde takibin müstenidi olan kambiyo senedinin bu vasfı haiz olmadığı veya alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkına sahip bulunmadığı hususlarını re’sen nazara alarak bu fasla göre yapılan takibi iptal edebilir.

(Ek: 9/11/1988-3494/34 md.) Her ne suretle olursa olsun, imza inkarı itirazı geri alınmış veya borç kısmen veya tamamen kabul edilmiş ise bu madde hükmü uygulanmaz.”

Borçlu, alacaklının dayandığı senedin kambiyo senedi olmadığı ve kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yoluna başvurma hakkının bulunmadığını ileri sürdüğü takdirde, beş gün içinde icra mahkemesine şikayet yoluyla bildirmelidir. Bu şikayet, normal şartlarda takibi durdurmayacaktır.

Senedin vadesi gelmemişse, senet aslı ve protesto evrakı talebe eklenmemişse şikayet süresi yedi gündür.

İzmir avukat tavsiye almak, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip sürecinde borçlunun kambiyo senetlerinden kaynaklanan alacağının tahsili için mahkeme kararıyla borçlunun malvarlığına haciz konulması konusunda önemli olabilir.

Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.

Av.Bahadır Gökhan Kaya

Stj.Av.Çağla Ersungur

Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!