Bu yazımızda konutların kiraya verilmesi ile elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi incelenecektir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre gerçek kişilerin kazanmış olduğu gelirler gelir vergisine tabidir.
Gelir, gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarını oluşturmaktadır. Bu yazımızda da konutların kiraya verilmesi ile elde edilen kira gelirlerinin nasıl vergilendirildiği, kira gelirlerinin hangi kanallar ile beyan edildiği, beyanın ne zaman yapılması gerektiği ve kira gelir vergisinin ne zaman ödenmesi gerektiği , kira gelir vergisinden istisna edilecek konutların kira tutarının sınırı , beyan edilen kira gelirlerinden indirilecek sebeplerin neler olduğu gibi konu başlıklarını değerlendirme altına alacağız.
KONUT KİRA GELİR BEYANNAMESİ NASIL VERİLİR ?
Konutların kiraya verilmesi ile elde edilen gelirlerin vergilendirilebilmesi için öncelikle yapılması gereken işlem ilgili birime Kira Gelir Beyannamesi verilmesidir. Kira Gelir Beyannamesi verebilmek için yapılabilecek işlemlerden biri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi internet sitesi olan www.gib.gov.tr adresini kullanmaktır. Kullanılan sekmeden “Hazır Beyan Sistemine” giriş yaptıktan sonra “Beyanname Ver” butonu ardından “Kira Gelir Beyannamesi” seçildikten sonra Beyanname formunu dolduran ve gerekli bilgilerini güncelleyen gerçek kişi zorlanmadan kira gelir beyannamesini vermiş olacaktır.
İkinci bir yöntem olarak ise kiraya verilen meskenin bulunduğu ikametgah bölgesindeki vergi dairesine gidilmesi koşulu ile de yapılabilmektedir.
KONUT KİRA GELİR VERGİLENDİRİLMESİ NASIL YAPILIR ?
Kira gelir vergisi, vergi mevzuatına bakılarak ve hesaplanmaktadır. İlk olarak yapılması gereken işlem kira geliri elde eden kişinin beyanname vermesini gerektiren halin oluşup oluşmadığıdır. Beyannamede bulunması gereken kişiler, kira geliri vergisini bildirdikleri beyanname üzerinden tahsil etmektedir. Türkiye’de ki kira gelir vergisinin net bir rakamsal değeri olmamakla birlikte meskenin verilmiş olduğu kira miktarına göre değişkenlik göstermektedir. Gelir arttıkça verilecek vergi de doğrusal şekilde artar ve her yıl yeni düzenleme ile ilgili güncelleme ile mevzuatta yayımlanmaktadır.
Bu açıklamalara bağlı kalarak kira gelir vergisi ne kadar sorusunun tam bir cevabı olmamakla birlikte yıllık olarak verilen bir vergi olduğundan dolayı damga vergisi ödemesi de yapmak gerekmektedir. 2024 yılı için yıllık gelir vergisi beyannamelerinde damga vergi bedeli 467,20TL. olarak belirlenmiştir.
Oransal olarak 2024 yılı için Gelir İdaresi Başkanlığının açıkladığı ve 323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenen verilere bakıldığında,
- 70.000 TL’ye kadar %15 oranında ödeme yapılmalıdır.
- 150.000 TL’nin ile 70.000 TL’si için 10.500 TL, daha fazlası için ise %20 oranında ödeme yapılmalıdır.
- 370.000 TL’nin 150.000 TL’si için 26.500 TL, daha fazlası için ise %27 oranında ödeme yapılmalıdır.
- 1.900.000 TL’nin 370.000 TL’si için 85.900 TL, daha fazlası için ise %35 oranında ödeme yapılmalıdır.
- 1.900.000 TL’den fazlasının 1.900.000 TL’si için 621.400 TL, daha fazlası için %40 oranında ödeme yapılmalıdır.
KONUT KİRA GELİR VERGİSİNDEN MUAF OLUNABİLİR Mİ?
Vergi ödemesi gereken gerçek kişiler yılda belli bir kira gelir sınırını aşmış olmadığı müddetçe herhangi bir vergi ödemesine tabii olmayacaklardır. Bu parasal sınıra bakıldığında 2024 yılı için Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenen tutar 33.000TL’dir.
Eğer vergi mükellefinin birden fazla konuttan kira getirisi olduğu durumda muafiyet durumu kira getirilerinin toplamına bir defa uygulanacaktır.
KONUT KİRA GELİR VERGİSİNDE İNDİRİLEBİLECEK DEĞERLER NELERDİR?
Konutların kiraya verilmesi ile elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde indirilebilecek değer hususlarına bakıldığı zaman kişilerin iki seçeneği mevcuttur. Bunlardan biri Götürü Gider Yöntemi olmakla birlikte diğer seçenek Gerçek Gider Yöntemidir. Mükellefler Götürü Gider veya Gerçek Gider yöntemlerinden yalnızca birini seçmek zorundadırlar. Götürü Gider yöntemini benimseyen mükellefler iki yıl geçmediği müddetçe Gerçek Gider yönetimine geçemezler. Gerçek Gider Yöntemini seçen vergi mükellefinin indirilecek giderleri Gelir Vergisi Kanunu m.74’te sayılmış bulunmaktadır. Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların hepsi için uygulanmaktadır. Bu taşınmaz malların bir bölümü için gerçek gider, diğer bölümü için götürü gider yönteminin seçilmesi mümkün değildir.
KONUT KİRA GELİR VERGİSİ NE ZAMAN ÖDENİR ?
Gayrimenkulünü kiraya veren kişiler her yıl düzenli olarak kira gelir vergi beyannamesi vermek zorundadır. Kira gelir vergisi yıl içerisinde iki eşit taksit ile ödenmesi planlanan bir vergi türüdür.
2024 yılı için kira gelir beyannamesi verilmesi gereken tarih olarak 1 Mart 2024 – 1 Nisan 2024 tarihleri uygun görülmüştür. Bu tarihler içerisinde verilmiş olan kira gelir beyannamesinin ödeme tarihi ise yıl içinde iki eşit taksit olarak iki dönemde ödenir ve bu iki dönem 2024 yılı için Mart ve Temmuz ayları olarak belirlenmiştir. Gelecek senelerin kira bedelinin zamanından önce ödenmesi durumunda kira gelir vergisi ödenen yıl için değil asıl ödemenin yapılacağı yıl esas alınarak vergilendirilir.
Kira gelir beyannamesi vermeyen, beyannamede gerçeğe aykırı şekilde geliri düşük gösteren veya zamanı gelmesine rağmen vergilerini ödemeyen gerçek kişiler için birtakım cezai yaptırımlar uygulanmaktadır. Verginin ödenmemesi ve beyannamenin bildirilmemiş olması için iki farklı ceza kesilir. Cezalar kiranın %5’i kadar olmakla birlikte sadece konut sahibine değil aynı zamanda bazı durumlarda kiracıya kesilebilmesi de mümkündür.
SONUÇ
Sonuç olarak konutların kiraya verilmesi ile elde edilen kira bedellerinin vergilendirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. İlk olarak bakılması gereken husus kişinin kira gelir vergisi mükellefi olup olmamasıdır. Bu kontrolü ise her yıl güncellenen yıllık parasal sınırı kontrol etmesiyle (2024 yılı için 33.000TL) sağlayacaktır. Kişi yıllık parasal sınırın üstünde ise vergi beyannamesinin zamanında verilmesi ve kira gelir vergisinin zamanında ödenmesi dikkat edilmesi gereken hususları oluşturur. Aksi takdirde bu işlemlerin yapılmaması üzerine mükellef her yapmadığı işlem için ayrı ayrı ceza ödemek durumunda kalacaktır.
Vergi hukuku başta olmak üzere hukukun tüm dallarında hukuki destek almak için İzmir Avukat Kapital Hukuk ofisimizi arayabilirsiniz.
Yaz Stajyeri Ganimet Aleda BAŞTÜRK
