Bu yazımızda e-fatura iptal ve itiraz süreçlerinde izlenilmesi gereken yollar hakkında bilgi verdik.
Ticari hayatın dijitalleşmesiyle birlikte e-Fatura sistemi, muhasebe ve mali süreçlerin daha verimli ve şeffaf bir şekilde yönetilmesine olanak tanımıştır. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından uygulamaya konulan bu sistem, tarafların ticari işlemlerini güvence altına alırken aynı zamanda kayıt dışı ekonominin önüne geçmeyi hedeflemektedir.
Ancak, e-Fatura işlemlerinin hukuki güvence kazanabilmesi için belirlenen kurallara uygun olarak yürütülmesi zorunluluk teşkil etmektedir. Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) ilgili hükümleri ve GİB tarafından yayımlanan e-Fatura kılavuzları, fatura düzenleme, iptal ve itiraz süreçlerinin nasıl işletilmesi gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.
İşletmelerin bu kurallara uygun hareket etmesi, hem yasal sorumluluklarını yerine getirmelerine hem de ileride doğabilecek anlaşmazlıkları önlemelerine olanak tanıyacaktır.
e-Fatura Uygulaması ile Ticari İşlemlerin Dijitalleşmesi
e-Fatura, klasik kağıt fatura sisteminin dijital ortama taşınmasıyla ortaya çıkmıştır ve GİB tarafından sunulan dijital portal aracılığıyla düzenlenir. Sistem, belirli sektörlerde zorunlu hale getirilmiş olup, işletmelerin mali süreçlerini daha kolay takip etmesine olanak tanımaktadır.
e-Fatura, yalnızca işlem süresini kısaltmakla kalmaz, aynı zamanda ticari işlemlerin izlenebilirliğini artırarak taraflara şeffaf bir iş ortamı sunmaktadır. Ancak, dijital ortamda yapılan bu işlemler, yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilmezse taraflar açısından ciddi hukuki riskler doğurabilir. Özellikle fatura itiraz ve iptal süreçlerinin, belirlenen süreler içinde doğru şekilde yürütülmesi büyük önem taşır.
Bu durum, özellikle ileride ortaya çıkacak olan ticari alacak davaları, belli bir takibe istinaden başlatılmış itirazın iptali yahut menfi tespit davaları gibi davalarda çok büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple ticari işlemlerin dijitalleşmesinin hukuki boyutunun göz ardı edilmemesi önem arz etmektedir.
Türk Ticaret Kanunu ile e-Fatura İtiraz Süreci Nasıl Olmaktadır?
Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 21. maddesi, bir fatura alıcısının faturaya itiraz edebilmesi için sekiz günlük bir süre öngörmektedir. Bu süre, faturanın alıcıya ulaştığı tarihten itibaren başlayacaktır. Eğer alıcı bu süre zarfında fatura içeriğine itiraz etmezse, faturayı kabul etmiş sayılacak ve içerik, taraflar arasında bağlayıcı hale gelecektir.
e-Fatura sisteminde, itiraz işlemleri dijital olarak GİB’in sunduğu e-Fatura İptal/İtiraz Portalı üzerinden gerçekleştirilebileceği gibi, noter aracılığıyla ya da Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) kullanılarak da yapılabilmektedir. Taraflardan birinin sekiz günlük süreyi kaçırması, itiraz hakkını kaybetmesine neden olmakta ve fatura, hukuki bir delil niteliği kazanarak bağlayıcılık kazanmaktadır. Bir başka deyişle fatura içeriği alıcısı tarafından kabul edilmiş sayılacak ve faturadan doğan uyuşmazlıklarda aleyhine delil olarak kullanılabilecektir.
e-Fatura İptal İşlemleri ve Onay Süreci Nasıl İşlemektedir?
e-Fatura iptal işlemleri de itiraz süreçleri gibi belirli kurallara bağlanmıştır. İptal sürecinin başlatılabilmesi için taraflardan biri, GİB’in sunduğu portal üzerinden iptal talebinde bulunur.
Ancak iptal işlemi, tarafların karşılıklı onayı ile tamamlanır. İptal sürecinin başarılı bir şekilde sonuçlanabilmesi için işlemlerin, fatura tarihinden itibaren sekiz gün içinde yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde, iptal talebi reddedilir ve fatura geçerliliğini korumaya devam etmektedir.
Bu durumda, taraflar arasında düzenlenen ticari şartlar bağlayıcı hale gelecek ve fatura, ticari ilişkinin geçerli bir belgesi olarak kabul edilecektir. e-Fatura iptali sürecinde tarafların dikkatli olması ve işlemleri süresinde tamamlaması, olası anlaşmazlıkların önüne geçmek için kritik öneme sahiptir.
Yargıtay Kararları ve Ticari Uyuşmazlıklarda e-Fatura
Yargıtay’ın yerleşik içtihatları, taraflar arasında yaşanabilecek ticari uyuşmazlıklarda e-Fatura’nın önemini vurgulamaktadır. Mahkeme kararlarına göre, taraflar arasında yazılı bir sözleşme bulunması halinde, fatura içeriği tek taraflı olarak değiştirilemeyecektir.
Ancak, yazılı bir sözleşme bulunmayan durumlarda, süresi içinde itiraz edilmeyen faturalar, sözleşme şartlarının değiştirilmiş olduğuna dair güçlü bir delil niteliği kazanacaktır. Özellikle mal bedeli gibi önemli konularda taraflardan biri faturanın içeriğine itiraz ettiğinde, bu durumda itiraz eden tarafın iddiasını ispat etme yükümlülüğü doğmaktadır. Yargıtay’ın bu yaklaşımları, e-Fatura sisteminin ticari ilişkilerdeki belirleyici rolünü ortaya koymakta ve tarafların yasal süreçlere uyum göstermesinin önemini bir kez daha hatırlatmaktadır.
Dijital Ticaretin Getirdiği Fırsatlar ve Riskler Nelerdir?
e-Fatura sistemi, işletmelere birçok avantaj sunarken, dikkatli yönetilmesi gereken riskleri de beraberinde getirir. Dijitalleşen ticari işlemler, zaman ve maliyet tasarrufu sağlarken, tarafların sorumluluklarını da artırır. İtiraz ve iptal işlemlerinin süresinde ve doğru şekilde yapılması, işletmelerin hukuki güvence kazanmasına katkıda bulunur.
Ancak, yasal sürelerin ihmal edilmesi ya da işlemlerin eksik yapılması, işletmeler için ileride ciddi mali ve hukuki riskler yaratabilir. e-Fatura sistemini kullanan işletmelerin, muhasebe ve hukuk birimlerine gerekli eğitimleri vermesi, sürecin doğru yönetilmesi açısından büyük önem taşır. Aynı zamanda, dijital altyapıların ve muhasebe yazılımlarının güncel tutulması, olası hata ve aksaklıkların önüne geçilmesini sağlar.
Sonuç
e-Fatura uygulaması, ticari işlemleri dijital ortama taşıyarak işletmelere büyük kolaylıklar sunar. Ancak, bu sistemin etkin bir şekilde kullanılabilmesi için tarafların yasal sürelere uyması ve işlemleri eksiksiz yürütmesi gerekmektedir. Özellikle e-fatura iptal ve itiraz süreçlerinin dikkatle takip edilmesi, tarafların haklarını korumasına ve ticari ilişkilerde güven ortamı yaratılmasına katkı sağlar.
Türk Ticaret Kanunu’na uygun olarak yürütülen e-Fatura işlemleri, işletmelerin yasal uyumlarını güçlendirirken, ticari hayatın daha düzenli ve şeffaf bir şekilde işlemesine yardımcı olur. Dijitalleşen dünyada, e-Fatura sistemine uyum sağlamak, işletmelerin hem rekabet avantajı elde etmesine hem de sürdürülebilir başarıya ulaşmasına olanak tanır.