BORÇ ÖDEMEDEN ACİZ VESİKASI
Madde 143 – (Değişik: 3/7/1940-3890/1 md.)
(Değişik birinci fıkra: 17/7/2003-4949/40 md.) Alacaklı alacağının tamamını alamamış ve aciz vesikası düzenlenmesi için gerekli şartlar yerine gelmişse, icra dairesi kalan miktar için hemen bir aciz vesikası düzenleyip alacaklıya ve bir suretini de borçluya verir; bu belgeler hiçbir harç ve vergiye tâbi değildir. Aciz vesikasının bir nüshası da her il merkezinde Adalet Bakanlığınca tespit edilen icra dairesi tarafından tutulan özel sicile kaydedilmek üzere bu icra dairesine gönderilir. Aciz vesikası sicili aleni olup ne şekilde tutulacağı ve hangi hususları içereceği Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelikle belirlenir.
Bu vesika ile 105 inci maddedeki vesika borcun ikrarını mutazammın senet mahiyetinde olup alacaklıya 277 nci maddede yazılı hakları verir.
Alacaklı aciz belgesini aldığı tarihten bir sene içinde takibe teşebbüs ederse yeniden ödeme emri tebliğine lüzum yoktur.
Aciz belgesinde yazılı alacak miktarı için faiz istenemez.
Kefiller, müşterek borçlular ve borcu tekeffül edenler bu miktar için vermeğe mecbur oldukları faizlerden dolayı borçluya rücü edemezler.
(Değişik altıncı fıkra: 17/7/2003-4949/40 md.) Bu borç, borçluya karşı, aciz belgesinin düzenlenmesinden itibaren yirmi yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Borçlunun mirasçıları, mirasın açılmasından itibaren bir sene içinde alacaklı hakkını aramamışsa, borcun zamanaşımına uğradığını ileri sürebilirler.
(Ek fıkra: 17/7/2003-4949/40 md.) Borçlu, aciz belgesini düzenlemiş olan icra dairesine borcunu işlemiş faizleriyle birlikte her zaman ödeyebilir. İcra dairesi ödenen parayı alacaklıya verir veya gerektiğinde 9 uncu madde hükümleri dahilinde bir bankaya yatırır. Borcun bu şekilde tamamının ödenmesinden sonra aciz belgesi sicilden terkin edilir ve borçluya borcunu ödeyerek aciz vesikasını sicilden terkin ettirdiğine dair bir belge verilir. Aynı şekilde, icra takibi batıl ise veya iptal edilirse yahut borçlunun borçlu olmadığı mahkeme kararıyla sabit olursa ya da alacaklı icra takibini geri alırsa, aciz vesikası sicilden terkin edilir ve borçluya buna ilişkin bir belge verilir.”
Aciz vesikası nedir?
İcra takibi sonunda alacaklıya alacağının ödenmeyen kısmı için icra dairesi tarafından verilen belgedir. Bu belge icra dairesi tarafından kendiliğinden, hiçbir harç ve resme tabi olmadan verilir. Aciz belgesinde alacaklının ödenmeyen alacağı yanında ödenmeyen faiz ve takip giderleri de yer alır. İstinabe yoluyla yapılan haciz veya satışlar bulunsa dahi aciz belgesini düzenleme yetkisi takibin yapıldığı icra dairesine aittir. Ayrıca belirtmek gerekir ki madde 105/1 gereğince “Haczi kabil mal bulunmazsa haciz tutanağı 143 üncü maddedeki aciz vesikası hükmündedir.”
Aciz vesikasının türleri nelerdir?
Aciz vesikası, kesin ve geçici olmak üzere ikiye ayrılır.
Geçici aciz vesikası:
Madde 105 – Haczi kabil mal bulunmazsa haciz tutanağı 143 üncü maddedeki aciz vesikası hükmündedir.
İcraca takdir edilen kıymete göre haczi kabil malların kifayetsizliği anlaşıldığı surette dahi tutanak muvakkat aciz vesikası yerine geçerek alacaklıya 277 nci maddede yazılı hakları verir.”
Haciz sırasında borçlunun haczi kabil malları olmasına rağmen bu malların takdir edilen kıymetlerinin takip konusu alacağı karşılamayacağı anlaşılırsa bu durumu belgeleyen haciz tutanağı geçici aciz belgesi niteliğindedir. Bu durum İİK madde 105/2’de düzenlenmiştir.
Geçici aciz belgesi, alacaklının iptal davası açmasına imkân tanımaktadır.
Kesin aciz vesikası: İki durumda söz konusu olur. Bunlar:
- İcra takibi sonunda borçlunun haczedilen tüm malları satılıp bedeli alacaklılara paylaştırıldıktan sonra alacağını tamamen alamamış olan alacaklılara verilen vesika
- Haciz sırasında borçlunun haczi kabil hiçbir malı bulunamazsa bu durumu tespit eden haciz tutanağı
Kesin aciz belgesi hakkında önemli hususlar şunlardır:
- Elinde vesika bulunan alacaklı, borçluya takip yaptığında borçlunun borca itiraz etmesi halinde elindeki aciz belgesine dayanarak itirazın kaldırılmasını icra mahkemesinden isteyebilir.
- Alacaklı, vesikayı aldığı tarihten itibaren bir sene içinde takip yapmak isterse borçluya yeniden ödeme emri göndermeden, eski takip dosyası üzerinden borçlunun yeni elde ettiği malları haczettirebilir.
- Vesika, alacaklıya bu belgeye dayanarak iptal davası açma hakkı verir.
- Aciz belgesi sayesinde alacaklı, bir başka alacaklının koydurduğu hacze iştirak edebilir.
- Borcun vesikaya bağlanması borcun yenilendiği anlamına gelmediğinden aciz vesikasının verilmesi kefilin durumunu etkilememektedir. Kefilin sorumluluğu bu durumda devam eder.
- Aciz belgesine bağlanan borç, borçluya karşı aciz belgesi düzenlenmesinden itibaren yirmi yıl sonra zamanaşımına uğrar.
- Borçlunun ölmesi durumunda mirasın açılmasından itibaren bir yıl içinde alacaklı hakkını aramalıdır. Aksi durumda mirasçılar zamanaşımı defi ileri sürme hakkına sahip olurlar.
- Vesikaya bağlı alacak için faiz istenemez.
Aciz vesikası, bir borçlunun mali durumunun iflas ettiğini belgeleyen resmi bir belgedir; İzmir avukat tavsiye doğrultusunda bu belge, alacaklıların alacaklarını tahsil etmelerine yönelik hukuki süreçlerde kullanılır. Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Av.Bahadır Gökhan Kaya
Stj.Av.Çağla Ersungur
Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
https://twitter.com/kapital_hukuk
https://www.instagram.com/kapitalhukuk/
https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
